Historialariak

Torres Sanchez, Rafael

Historialaria, 1962an Cartagenan (Murtzia) jaioa.

1985ean Murtziako Unibertsitatean Historia eta Geografian lizentziatua, Historia Modernoko Doktoregoa ere bertan erdietsi zuen, 1988an. Urte berean hasi zen Nafarroako Unibertsitatean (UNAV) irakasle lanetan, eta 2009. urteaz geroztik irakasle titularra da bertako Filosofia eta Letren, eta Ekonomiaren fakultateko Historia Modernoaren eta Historia Ekonomikoaren Departamentuan.

Lehen garai bateko ikerketak Cartagenako eta bere inguruetako gorabehera demografikoei buruzkoak egin zituen, aldizkarietako eta argitalpen kolektiboetako artikuluez beste, zenbait liburu ere argitaratuz; hauen artean azkena, lehen garai honetako ikerketen emaitzak batzen dituena, honakoa dugu: Ciudad y Población. El desarrollo demográfico de Cartagena durante la Edad Moderna. Cartagena: Ayuntamiento de Cartagena / Academia Alfonso el Sabio, 1998. Era berean, Nafarroako komunikabideak eta erlazio komertzialak ere izan zituen ikergai, parte harturiko ikerketa proiektuen ondorio ("Historia de las vías de comunicación en el reino de Navarra". Autopistas de Navarra S.A., 1988-1990; "Navarra encrucijada de caminos. Las relaciones comerciales en el proceso de configuración de la sociedad navarra contemporánea". Caja de Ahorros Municipal de Pamplona, 1988-1989), argitalpen kolektibo baten zenbait kapitulu landuz: Historia de las vías de comunicación en el reino de Navarra. Iruña: AUDENASA, 1992. Familia mailako enpresek Nafarroako ekonomian eta gizartean izan duten eragina ere izan zuen aztergai garai ezberdinetan, "Casa, Familia y Sociedad. Las estrategias domésticas en la configuración social y económica de Navarra. Siglos XVI-XX" (Nafarroako Gobernua, 1991-1994) eta "La empresa familiar en Navarra" (Confederación de Empresarios de Navarra, 2000-2000) ikerketa proiektuen baitatik; lan hauek bi artikulu luzetan gorpuztuko dira: "Estructura familiar y grupo doméstico en la España del siglo XVIII". Cuadernos de Investigación Histórica; 13. Madrid: Fundación Universitaria Española / Seminario "Cisneros", 1990, 189-215 orr.; eta "La supervivencia de la Empresa Familiar en Navarra". Non: La supervivencia de la empresa familiar en Navarra. Iruña: Caja Rural de Navarra, 1-95 orr.

Behin Nafarroako Unibertsitatearen baitan kokaturik, bere ikerketak bereziki XVIII.en mendera bideratuko dira, Espainiako Historia Modernoaren testuinguruan. Esparru honen baitan, zenbait ikerketa ildo landuko ditu ondorengo urteetan, ikerketa proiektuetako gaiei heldurik. Alde batetik, Espainiako nahiz Nafarroako finantzen eta fiskalitatearen gorabeherak ditugu (zenbait gairen komertzioari loturik; bereziki, tabakoa); "Finanzas y fiscalidad en Navarra en el siglo XVIII" (Nafarroako Gobernua, 1996-1998) eta "Las finanzas y los financieros de la monarquía española durante el siglo XVIII" (Plan de Investigación de la Universidad de Navarra / Ministerio de Educación y Cultura, 1998-2000) ikerketa proiektuak ditugu ildo honen adierazgarri, beste hainbat argitalpenen artean aipagarri ditugun hauekin bat: El Capitalismo mercantil en la España del siglo XVIII (arg.). Iruña: Eunsa, 2000; "Lana y banca. Los servicios financieros al negocio lanero en el siglo XVIII". Non: GONZÁLEZ ENCISO, A. (arg.): El negocio de la lana en España (1650-1830). Iruña: Eunsa, 2001; 235-268 orr.; eta "La política económica de la Renta del Tabaco con el Secretario de Hacienda Miguel Múzquiz (1766-1785). La crisis del sistema". Non: GONZÁLEZ ENCISO, A. (arg.): Política económica y gestión de la Renta del Tabaco en el siglo XVIII. Madrid: Altadis, 2008; 283-339 orr.

Espainiako eta Nafarroako finantzariek eta elite profesionalek, eta azken hauek Espainiako monarkiaren baitan izan zuten txertapenak osatzen dute beste ikerketa ildo bat, "Los hombres de negocios navarros en la Monarquía durante el siglo XVIII" (Nafarroako Gobernua, 1999-2000), "Formación y contribución de las elites navarras a la construcción de la Monarquía Borbónica española en el siglo XVIII" (Nafarroako Gobernua, 2001-2002) eta "Revisando la Hora Navarra. La contribución navarra a la construcción administrativa de la monarquía española durante el siglo XVIII" (Nafarroako Gobernua, 2007-2009) ikerketa proiektuetan lantzen joan dena. Ildo honen adibide, argitalpen hauek aipa litezke: "La Hora de los negocios. El triunfo económico de los navarros en el siglo XVIII". Non: Juan de Goyeneche y el triunfo de los navarros en la Monarquía hispánica del siglo XVIII. Iruña: CAN, 2005; 195-214 orr.; "La Hora navarra y el triunfo de los navarros. El banquero navarro Juan Bautista Dutari y sus relaciones con Navarra durante el siglo XVIII". Non: GONZÁLEZ ENCISO, A. (arg.): Navarros en la Monarquía española en el siglo XVIII. Iruña: Eunsa, 2007; 283-308 orr.; eta "Emigrantes y Financieros navarros en la corte madrileña". Non: DEL BURGO, J.I. (koord.): Vascos y Navarros en la Historia de España. Iruña: Laocoonte, 2007; 241-256 orr. 2001 eta 2007 bitartean, ikerketa hauen etekinekin internet bidezko sarbide publikodun datu baseak lantzen ere jardun zen, beste ikerketa proiektu batzuen baitan lan eginez.

Azken urteetan bere ikerketak talde ekonomikoen, finantzen eta gerraren artean josten diren loturei erreparatzera ere iragan dira, "Finanzas, grupos económicos y guerra en España durante el siglo XVIII" (Ministerio de Educación y Ciencia, 2004-2007), "The Spending of States. Resources for War and the Fiscal-Military State, 1650-1815" (Ministerio de Educación y Ciencia, 2007-) eta "Guerra, Hacienda y Economía en España, 1680-1830. El Estado Fiscal Militar en el contexto europeo" (Ministerio de Ciencia e Innovación, 2008-2010) ikerketa proiektuen testuinguruan. Honako argitalpenak dagozkio ikerbide honi: "El gran negocio de la época, la provisión de víveres al ejército por Francisco Mendinueta (1744-1763)". Non: AQUERRETA, S. (koord.): Francisco Mendinueta: Finanzas y mecenazgo en la España del siglo XVIII. Iruña: Eunsa, 2002; 101-134 orr.; "Cuando las reglas del juego cambian. Mercados y privilegio en el abastecimiento del ejército español en el siglo XVIII". Revista de Historia Moderna; 20. Alicante: Universidad de Alicante, 2002, 487-511 orr.; eta War, State and Development. Fiscal-Military States in the Eighteenth Century. Iruña: Eunsa, 2007.

Aipatu gaiei loturik, hainbat kongresu, seminario eta bilera zientifiko antolatu izan ditu, hauetariko asko Nafarroako Unibertsitatean, zenbait GRHIFI (Grupo de Investigación de Historia Financiera) ikerketa taldearen baitako elkarlanean. Azken urteetan, Historia Ekonomikoaren mundu mailako kongresuetan ere parte hartu izan du, ikerketa lanen ekarpenez eta antolakuntza lanetan (XIV.ena, 2006an, eta XV.ena, 2009an). "Fundación Española de Historia Moderna" delakoaren patronatuko bozeramaile aukeratu zuten 2008-2011 aldirako, eta aipatu GRHIFI taldearen web guneko argitalpen eta mantenu lanen ardura darama, 2007az geroztik.