Erakundeak

Rothschild komandoa

Langile gutxiz osatutako talde militarra, kideak kontu handiz aukeratu eta prestatu ziren ekintza arriskutsu edo zailak egiteko. Euskaldunez osatutako mota honetako unitate bakarra izan zen, 1945ean Rothschildeko gazteluan, Cernay-la-Ville-n, Paristik 30 kilometrora sortua. Euskadiko Gobernuak, herrialdera itzuliz gero lagungarria izango zitazion gorputz militar bat sortu behar zuen; hori da, hain zuzen, komando horien eraketaren oinarria. Zituen indar armatuak -Gernikako batailoia Frantzian eta Euzko Naya, barne barnean- ez ziren egokitzat jotzen, jarrera ideologikoagatik edo gaitasun profesionalagatik. Lendakariak mila komando osatzea negoziatu zuen Washingtongo agintariekin sekretu handienean.

1945eko maiatzetik 110 gizoneko lehen taldea entrenatu zen Rothschildeko gazteluan. Unitateko kideak Gernikako beteranoak, Euzko Nayako kideak eta Britainia Handitik etorritako "gerrako haurrak" ziren. Denek sinatu zuten kontratu baten arabera, sei hilabetez Estatu Batuetako Gobernuko langile bihurtuko ziren, eta erabateko diskrezioa gordetzeko konpromisoa hartu zuten. Warner komandantearen eta, ondoren, Basset komandantearen agindupean, dozena bat irakasle adituk prestakuntza militar zehatzena eman zien: borroka-arteak, kartografia, lehergailuen erabilera, arma modernoenen erabilera, etab. Baina Truman administrazioaren interes faltak zapuztu egin zuen operazioa. Uztaileko bigarren hamabostaldian desegin zen unitatea. Beteranoetako batzuk EAJko segurtasun-aditu gisa aritu ziren edo ETAko lehen irakasleen artean agertu ziren.

Jatorrizko artikulua: Mikel Rodríguez Álvarez

Itzulpena ELIA itzultzailea

Itzulpenaren berrikusketa: Agustin Arostegi