Literatoak

Mugica Berrondo, Placido (1990ko bertsioa)

Txurdiñ, Intzinda, Minoski.

Idazle gipuzkoarra, Urnietan jaio zen 1906ko apirilaren 16an. 1982ko abuztuaren 27an hil zen Loiola (Azpeitia).

Jesuita, Andoainen, Loiolan, Oñan, Marneffen (Belgika) eta Valkenburgen (Herbehereak) erlijio ikasketak egiten ari da. Euskaltzain urgazlea da. Besteak beste, Jesusen Biotzaren Deya, Argia, El Día, Yakintza eta RIEV aldizkarietan kolaboratu zuen. 1940an Diccionario Latino-Español argitaratu zuen Madrilen, eta zazpi edizio egin ziren. Hiztegi Greziarrean (Bartzelona, 1942) eta Mundu Klasikoaren Hiztegian (Bartzelona, 1952) kolaboratu zuen. Bibliografía Suareciana liburuaren egilea, Granadako Unibertsitatean argitaratua. 1952an Svensson jesuita alemaniarraren Nonni und Manniren itzulpena argitaratu zuen, euskarara, Noni eta Mani izenburuarekin, Zarauzko Kuliska bilduman. 1962an Santa Maria de Veruelan (Zaragoza) bizi zen. 1965ean Diccionario Castellan-Vasco (Diccionario Castellan-Vasco) argitaratu zuen Bilbon, 1.800 orrialdeko liburu mardula. 1969an, Franz Weiserren Das Licht der Berge jatorrizko alemanetik itzulitako Mendiko argia. Beste ikerketa eta kolaborazio batzuen egilea da. Azpeitian (Gipuzkoa) bizi izan zen azken urteetan, Loiolako Santutegian.

Honela dio Koldo Mitxelenak Diccionario castellan-vasco -ri buruz:

"Bolumen trinkoa da, ondo aprobetxatua, eta 1.863 orrialde ditu, oso ondo inprimatuak, bi zutabetan. Horrez gain, hitzen eraketari buruzko gehigarri bat darama, idazlan osoa inspiratzen duen izpiritu sistematikoaren erakusgarri ona, eta hitzaurre labur baina mamitsu bat, non lanaren jatorria, iturriak (Azkue lehenik, jakina, baina baita "Orixe"ren itzulpenak ere) eta ortografian eta neologismoetan jarraituriko irizpideak zehaztasun eredugarriz azaltzen diren. Neure eritzi orokorra azaldu behar badut, esango dut ezen, nire eritziz, aita Muxikaren lanak, oro har, baldintzarik gabeko laudorioa merezi duela bere agirien aberastasun ia agorgarriagatik, ezin konta ahala zailtasun gainditzen jakin izan den zentzuagatik eta, beti, korronte edo eskola jakin baten barruan, jakina, froga ematen duen neurritasun beragatik, zeinaren premisak argi eta garbi ezartzen baitira hitzaurrean... Are eragozpen handiagoa da hiztegi hau ez dela oso selektiboa, haren irizpideei eta nireei jarraitzen baitzaie. Autorea tentatu egin da, beste asko bezala, euskal lexikoaren mota guztietako aldaerek, formalak zein semantikoak, duten itxurazko aberastasunaz, eta guztiak jasotzen saiatu da, halako idazlan batean bere lekuan dagoela dirudien arau-irizpiderik gabe.. Ondorioz... zure liburua "arriskutsua" izango da gure hizkuntzan gutxi trebatutako pertsonen eskuetan, nahiz eta baliagarria eta oso erabilgarria izango den prestakuntza ona dutenentzat eta beren kabuz eta ondo ezarritako irizpideen arabera aukeratzeko gai direnentzat... Aita Muxikaren obra handiari jartzen dizkiodan eragozpenak, nire ikuspuntutik beti ere, adierazita daude. Berriro diot bikaina iruditzen zaidala, eta ez hiztegi on baten prestaketan hain pertsonalak ez diren baina hain funtsezkoak ez diren ezaugarriengatik bakarrik, hala nola materiala biltzeko zehaztasunagatik eta ordenatzeko argitasunagatik, baizik eta hainbeste arazo malkartsu konpontzeko asmatu duen abilezia orokorragatik ere".

  • MUXIKA, Jose Antonio. Plazido Muxika. Bidegileak. Gasteiz: Eusko Jaurlaritzako Kultura Saila, 1998.