Literatoak

Mendiguren Elizegi, Xabier (2003ko bertsioa)

Euskal idazlea, 1964ko maiatzaren 3an Donostian jaioa, txikitatik Beasainen (Gipuzkoa) bizi izan bada ere. Euskal Filologia ikasi zuen Gasteizen. 80ko hamarkadaren amaieran Elkar argitaletxean hasi zen lanean, orain Elkarlanean izena duena, eta ordutik gaur egunera arte helduentzako literatura sailaren ardura hartu du. Hainbat genero praktikatu ditu: haur eta gazteentzako ipuinak, helduentzako ipuinak, eleberria eta antzerkia. 90eko hamarkadaren erdialdean utzi zion antzezlanak idazteari, halako liburuek irakurlerik ia ez dutela onartuta. Literatur sari ugari irabazi ditu, hala nola: II Telesforo Monzón, Kanpotarrak nagusi, Lizardi (haur literatura, Toribio Alzaga (antzerkia), Bizenta Mogel (ipuina), Tene Mujika (ipuina), Donostia Hiria (antzerkia) eta Pedro Inazio Barrutia

(antzerkia) aktoreekin. Koldo Mitxelena eta Koldo Izagirre. Jon Kortazar kritikariarentzat (Euskal literatura XX. mendean, Edit. Prames, 2000), Mendigurenek "estilo sendoa du, umorez eta ironiaz betea, eta, beste ezeren gainetik, bere elkarrizketa biziak nabarmentzen dira, antzerkian egindako ibilbidearen herentzia".2000. urtea

baino lehen helduentzako liburu hauek argitaratu ditu: Sei ipuin amodiozko (Arg. Susa, 1986, ipuinak); Kanpotarrak maisu/Kultur ministroak ez gaitu errukirik (Edit. Susa, 1987, antzerkia); Estitxuk pirata izan nahi du (1987); Pernando, bizirik hago oraindio (Edit. Eskaltzaindia, 1989, antzerkia); Gorroto (Edit. Euskaltzaindia, 1987, antzerkia); Hamalau (Edit. Elkar, 1992, ipuinak, Kritikaren Saria irabazi zuen liburua); Negu gorriko lagun berriak (1988); Ankerki (Edit. Elkar, 1993, antzerki lanen bilduma); Garai(a) da Euskadi (1993, antzerkia); Hilerri itxia (1995, antzerkia); Opor ezberdinak (1995, ipuinak); Bekatuaren itzala (Edit. Elkar, 1995, eleberria); Ene dama maite horri (1996, ipuinak); Berriro igo nauzu (Edit. Elkar, 1997, eleberria); Gure barrioa 1975 (Edit. Elkar, 1998, eleberria); eta nerabearen biluzia (Edit. Bere

lehen eleberria Bekatuaren itzala izan zen, non apaiz batek, bere bizitzan bi emakume, serora bat eta bere alaba, gertu egoteagatik atsekabetuta, idazten zituen eskutitzak erakusten zituen. Hitzaurre luzea eta epilogoa zituen, biak Joxe Azurmendirenak. Bere bigarren eleberriak, Berriro igo nauzu, planteamendu oso handinahia erakusten zuen, 18 urte kartzelan eman ondoren ETA (Euskadi Ta Askatasuna) erakundeko preso batek bere herrira egindako itzulera kontatzen baitzuen. Kasu honetan Mendigurenen baliabideetako bat da protagonista nagusiari bigarren pertsonan zuzentzen zaion narratzaile batena. ETAko presoen erru eta damu sentimenduaz gogoeta egiten du eleberriak. Muina serioa izan arren, humor.En 1998ko momentu asko ere eskaintzen ditu,

Gure barrioa 1975 filmarekin, Mendigurenek erabateko aldaketa eman zuen bere narrazio estiloan. Nahiko tonu autobiografikoan hasi zen liburuak idazten. Egilearen haurtzaroko lagun koadrilaren ibilerak erakusten ziren lan horretan, oroitzapenak fantasia apur batekin nahastuz. Obra "korala" zen, egilearen hitzetan, pertsonaien ugaritasunagatik. Hurrengo urtean, nerabearen biluzia eleberriarekin, Mendigurenek bere nerabezaroa modu are errealistagoan kontatu zuen. Zehazki, Tolosako sakramentinoen ikastetxean 14 eta 18 urte bitartean egindako egonaldiari buruz idatzi zuen

os.Despues, 2001. urtean, Errekarteko koadernoa (Edit. Elkarlanean, 2001), nobelatik baino saiakeratik gertuago, eta bertan bere aitonaz eta baserriak euskaldun garaikideen pentsamoldean –baita etxebizitza mota horretan jaio gabekoenean ere– izan zuen paperaz hausnartzen du. Gaztetan euskararekiko izan zuen interesaz ere arituko da eta bere lehen liburuez lecturas.Por

beste alde batetik, Mendigurenek gazteentzako liburu asko idatzi ditu, Tangoak ez du amaierarik (Edit. Elkar, 1988), Harrika (Edit. Elkar, 1989), Patakon (Edit. Elkar, 1992), Obsexuen kluba (Edit. Elkar, 1997), Kanibalen kaiolan (Edit. Elkar, 1998) eta Txakurraren alaba (Edit. Elkar,

2000).Haur txikientzako liburuaz ere aritu da, Estitxuk pirata izan nahi du (Edit. Elkar, 1987), Joxemeren ohelikopteroa (Edit. Elkar, 1988) eta, azken urteetan, Joxeme ezkirol (Edit. Elkar, 1997) eta Zergatik kantatzen du txantxangorriak? (Editorea. Elkar, 1997). Marijose Olaziregi eta Xabier Etxanizen arabera (Euskarazko haur eta gazte literaturako idazleak, Edit. Eusko Jaurlaritza, 1998), "fantasiaren eta ironiaren arma giza arazoen aurrean altxatzen da idazle honen obran. Narratiba atseginaren bidez eraikitako istorioak, irakaskuntzan, militarizazioan, askatasunean...".Antzerkiari dagokionez,

eta Patri Urkizuk (Euskal literaturaren historia, Edit. UNED (Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionala), 2000), bere lehen lanak 1986koak dira: La maisu de Kanpotar y los Cultural ministraris no nos ha sido errukirik. Biak komedia satirikoak dira eta hurrengo urtean argitaratu ziren. Aitzitik, aktore batek bere bi kideekin, publikoa ordezkatzen dutenekin, egiten duen esperimentu formala da, "happening" moduan. Pernando, bizirik hago oraindio Pernando Amezketarra bertsolari ezagunaren hitzerdi bat da. Garai(a) da Euskadik ETA du atzean, eta bere azken antzezlanak, Hilerri itxiak, hainbat gairi buruz hausnartzen duten bi pertsona erakusten ditu, zelai santu zahar batetik gorpuzkiak kentzen dituzten bitartean, beste helburu batzuetarako izango den lur batean.Félix IBARGUTXI OTERMINEn

2003k Donostia Hiria - Ciudad de San Sebastián Telesez Antzerki

Saria jaso zuen Telesforo de Teatro antzerki Antzerki