Historialariak

Luque Alcaide, Elisa

Historialaria, 1937an Sevillan jaioa.

Filosofia eta Letretan (Amerikaren Historia sailean) Sevillako Unibertsitatean lizentziatua (1962) eta doktoratua (1965), 1992an Batxiler gradua eskuratu zuen Teologia Sakratuan, Nafarroako Unibertsitatean (UNAV). 1962-1965 bitartean Bartzelonako Unibertsitatean aritu zen Aro Berriko historiaren irakasle laguntzaile lez, eta 1969-1989 bitartean berriz, behin doktoregoa eskuraturik, Erromako "Istituto Internazionale di Science dell'Educazione" delakoan izan zen irakasle. 1993az geroztik (jada Teologia Sakratuko Batxilerra izanik), Nafarroako Unibertsitateko Teologia Fakultatean klaseak ematen dihardu.

Amerikako ebanjelizazioaren historia (nagusiki, XVI-XIX mendeak bitartean bertan egin ziren kontzilio probintzialen ikerketaren bidez) eta kristautzeari loturiko hezkuntzaren historia landu izan ditu (XVI-XIX mendeetan katekesirako erabiliriko instrumentuen ikerketa) bereziki. Hegoamerikako "Amigos del País" direlako elkarte ekonomikoak ere izan dira bere ikergaien artean. Arlo hauei loturik, hainbatean izan ditu euskal jatorridun ebanjelizaziorako eliz instituzioak eta pertsonaia zehatzak ikergai. Halaber, euskal jatorridun kofradiak ere badira bere ikergai nagusietariko bat; bereziki Mexikokoak ikertu ditu. Hainbat ikerketa proiektutan parte hartu du, aipatu gaien interesak gidaturik:

  • "El comercio americano y la industrialización de Cataluña en el siglo XVIII" (Ministerio de Educación Nacional, 1963-1965).
  • "La Educación en el Risorgimento italiano" (Fundación Juan March, 1966-1967).
  • "Los Vascos en México (siglo XVIII)" (Eusko Jaurlaritza, "America y los Vascos" programaren baitan, 1991-1993).
  • "Teología en América latina. Desde el Regiovicariato hasta nuestros días" (MEC, 1999-2002).
  • "Prensa y discurso oral en el México ilustrado" (Ministerio de Educación y Cultura, 2003-2005).
  • "De fraternidad y paisanaje. Las congregaciones, hospitales y cofradías de originales en la monarquía hispánica (siglos XVI-XIX)" (Ministerio de Ciencia e Innovación, 2009).

Lan kolektiboetan eta aldizkari espezializatuetan argitaratu izan dituen artikuluak eta lanak hainbeste izanik (70etik gora), euskal gaiei loturikoen arteko zenbait baino ez ditugu aipatuko, bere ikerlanen adibide gisa:

  • "El Colegio de las Vizcaínas, iniciativa vasco-navarra para la educación de la mujer en la Nueva España en el siglo XVIII". Non: SARANYANA J.I. (zuz.): Evangelización y Teología en América (siglo XVI). Iruña: UNAV, 1990; 1443-1454 orr.
  • "El memorial inédito de Jerónimo de Mendieta al III Concilio provincial de México (1585). Estudio preliminar y transcripción". Anuario de Historia de la Iglesia; 1. Iruña: UNAV, 1992; 305-323 orr.
  • "Relaciones intercontinentales de la cofradía de Nuestra Señora de Aránzazu, de México". Non: La R.S.B.A.P. y Méjico. I. alea. Donostia: RSBAP, 1995; 459-481 orr.
  • "Asociacionismo vasco en la Nueva España: modelo étnico-cultural" eta "Francisco Javier Gamboa y la educación del indígena en México (siglo XVIII)". Non: GARRITZ, A. (koord.): Los Vascos en las Regiones de México. Siglos XVI-XX. Mexiko D.F.: Universidad Nacional Autónoma de México / Eusko Jaurlaritza, 1996-2002; hurrenez hurren, II. alea, 67-86 orr. eta V. alea, 47-62 orr.
  • "Coyuntura social y cofradía. Cofradías de Aránzazu de Lima y México". Non: MARTÍNEZ LÓPEZ-CANO, P.; VON WOBESER, G.; GUILLERMO MUÑOZ, J. (koord.): Cofradías, Capellanías y Obras pías ("Historia Novohispana" saila, 16). Mexiko D.F.: Universidad Nacional Autónoma de México / Instituto de Investigaciones Históricas, 1998; 91-108 orr.
  • "Mendieta y el proyecto de Iglesia regular indiana". Mar Océana. Revista del Humanismo Iberoamericano; 11-12. Madrid: Asociación Francisco López de Gómara, 2002, 175-192 orr.
  • "Familia y educación en el Colegio de las Vizcaínas". Non: GUEREÑA, J.-L. (zuz.): Famille et Éducation en Espagne et en Amérique Latine ("Études Hispaniques" saila, XV-XVI). Tours: Université François Rabelais / CIREMIA, 2002; 287-297 orr.
  • eta "Democracia vs Monarquía en Chile, 1812-1870. José María Bazaguchiascúa, José Ignacio Cienfuegos y José Hipólito Salas". Non: P. CASTAÑEDA DELGADO, P.; COCIÑA Y ABELLA, M.J.: La cuestión religiosa en la política española. Kordoba: CajaSur Publicaciones, 2004; 175-191 orr.

Bere lan ugariak, noski, liburu lez ere argitaratu izan dira, eta halaber, bere ikergai ezberdinen erakusgarri zaizkigu:

  • La Sociedad Económica de Amigos del País en Guatemala. Sevilla: CSIC, 1962.
  • La Educación en la Nueva España en el siglo XVIII. Sevilla: CSIC, 1970.
  • La Iglesia y América (J.I. SARANYANArekin batera). Madrid: Ed. Mapfre, 1992.
  • La Cofradía de Aránzazu de México (1681-1799). Iruña: Eunate, 1995.
  • La Evangelización de América y sus retos ("Historia" saila, 2). San José de Costa Rica: Ed. Promesa, 2002.
  • Estudios sobre historia de la educación en América (siglos XVI-XIX). Madrid: Forum Hispanoamericano Francisco de Vitoria, 2006.
  • Iglesia en América Latina (siglos XVI-XVIII). Continuidad y renovación ("Historia de la Iglesia" saila, 38). Iruña: Eunsa, 2008.

Hainbat izan dira Euskal Herrian bezalatsu Europan nahiz Hegoamerikako lurraldeetan egindako kongresuetan izan dituen parte-hartzeak, eta baita eman izan dituen seminarioak ere.

Partaidea da Guatemalako Geografia eta Historia Akademian (1994an aukeratua), Kolonbiako Elizaren Historiaren Akademian (1995ean aukeratua) eta Kolonbiako Historiaren Akademian. "Asociación Española de Americanistas" (AEA) eta "Asociación de Historiadores Latinoamericanos Europeos" (AHILA) elkarteetako kidea ere bada.