Udalak

LARRAUN

El Fuero de 1192. El rey Don Sancho el Sabio concedió a sus habitantes en 1192 que los que debiesen dar pecha y fuesen propios villanos del rey, pagasen cuatro sueldos a éste: los villanos del rey y señor dos sueldos al año; y que cuatro viudas de las que no tuviesen en sus casas hombres pecheros, pagasen tanto como un hombre pechero; que los infanzones defendiesen (mantuviesen en la exención) y amparasen a sus excusados (exentos) y caseros como antes lo solían hacer; y que no diesen a señor, merino, ni otro hombre alguno, ninguna otra pecha, salvo la referida y los homicidios y calonias cuando aconteciesen: «In nomine Domini nostri Jesuchristi. Ego Sancius per Dei gratiam rex Navarre. facio istam cartam ad illos de Larraon de confirmamento de foro quod dono ad illos, Notum sit itaque omnibus hominibus, tam presentibus, quam futuris, quod placuit mihi, et ideo libenti animo et spontanea voluntate concedo et dono pro foro ad illos de Larraon, quod unusquisque illorum de Larraon, qui pectam debet dare et est propius villanus regis pectet IIII solidos in ultima septima de maio unoquoque anno. Et ille villanus qui fuerit de rege et de seniori solariego, pectet II solidos in unoquoque anno similiter. De mulieribus autam vidius concedo et estabilio quod si alliqua mullier vidua tenuerit in sua casa hominem pro quo habeat ad pectare pectam integram per forum, pectet tantum quomodo unus homo de inter illos qui pectam habeat dare. De illis autem viduis, que non teneant in suas casas tales homines proquibus habeant ad dare pectam integram per forum, volo et mando quod quatuor vidue tales pectent tantum quomodo unus homo de inter illos, qui pectam debeat dare, et mulieres pectent suam pectam singulis annis, in maio quando varones pectaverint suam. Concedo autem ad infanzones, quod defendant et emperent suos excusatos et suos caseros quomodo solebant facere ante quam ista carta fieret, istos excusatos, et illos caseros dando predictam pectam quomodo alii villani de Larraum. Post hec supraescripta concedo et estatuo illis quod non donent ad seniorem, nec ad merinum, nec ad alium hominem ullam aliam pectam, nisi superius nominatam, et homicidia et alias calorias, quando evenerit. Istud forum suprascriptum dono et concedo ad illos de Larraum et ad totam posteritatem eorum, salva mea fidelitate et mee posteritatis per secula cuncta. Ad maiorem igitur confirmationem hujus suprascripti fori presentem cartam meo signo quod subsequitur mea propria manu facta corroboro, et confirmo, estatuo et quod villani qui manent in villis incartatis et habent hereditates in Larraum pectent pectam integram quomodo illi qui manent in Larraon. Signum -F Sanccü regis Navarre confirmantis suprascripta. Factu carta in Pampilona mense octobri era MCCXXX regnante me Sancio rege in Navarra el in Alava: Petro existente episcopo in Pampilona: Eneco Doriz Ergam: Petro Latron Auzluceam: Ferrando Rodrici tenente Stellam per manum meam: García de Baztam Dicastellum: Petro Remiri Victoriam: Almoravit Aibar: Fortuinio de Baztan Tafailla: García Petri de Dorieta Portellam: Michaele de Lerat Sangosam: Petro Martini de Lehet Artasonam: Martino Eneguez Lagardiam: Martino de Subiza Casedam: García de Oriz Amaiur: Furtado de Alava Caitegui. Pretaer hec omnia supraescripta concedo et in super quod unusquisque illorum de Larraum, sive sit homo, sive sit mulier, si porcos tenuerit suos proprios. det de illis unum et non magis unoquoque anno quando iilos tenuerit, et donet illvm circa festum Sancti Andree. Si vero aduxerit alienos porcos ad montem, det quintam de illis: Ferrando archiepiscopo existente cancellari. Dominicos Sancü scripsit istam cartam».