Kontzeptua

Industria Iraultza Euskal Herrian

Industria Iraultza deitzen diogu gizartea hainbat alderditan eraldatu zuen aldaketa-prozesuari, batez ere alderdi ekonomiko, sozial eta demografikoetan, baina herritarren balio eta pentsamoldeei ere eragin zien. Ez zen prozesu homogeneoa izan; ez zen aldi berean egin herrialde guztietan, eta ez zen modu berean garatu. Haren ondorioek eragin handia izan zuten gizartean eta haren egituretan; aurreko aldi historikoari Erregimen Zaharra deitzen zaio, eta iraultzarekin jaiotakoari Erregimen Liberala.

Industria Iraultza Ingalaterran sortu zen XVIII. mendearen azken herenean, eta XIX. mendean Europako beste herrialde batzuetan zabaldu zen. Zehazki, Ingalaterran aldaketa ekonomikoak eragin zituzten faktoreen artean, eragin berezia izan zuten nekazaritza-garapenak (Ingalaterrako nekazaritza-iraultza), biztanlerian izandako demografia-iraultzak eta inbertsiorako ondasunen eskuragarritasunak.

Belgika, Herbehereak, Frantzia eta geroxeago Alemania, Suitza eta Suedia izan ziren industrializazioaren berrikuntzak hartu eta aldaketak izan zituzten lehen herrialdeak. Industrializazioa Europako ipar-mendebaldean hedatu zen hasieran, Irlandan izan ezik, eta atzean geratu ziren Mediterraneoko herrialdeak eta Europako Ekialdekoak. Europatik kanpo, Estatu Batuetako eta Japoniako herrialdeak berehala sartu ziren prozesu horretan.

Industria Iraultza baino lehen, biztanle gehienak landatarrak ziren, eta nekazaritza-jardueretatik edo artisau-jardueretatik bizi ziren. Kalkuluen arabera, Europako populazioaren %80 edo %90 inguru bizi zen nekazaritzat jotzen diren bizi-baldintzetan. Prozesu horretan gertatutako aldaketen ondorioz, gizarteak landa-gizartea eta nekazari-gizartea izateari utziko lioke eta industria- eta hiri-gizartea bilakatuko litzateke. Hirietako jardueren garapenak zentro dinamiko eta benetako motor ekonomiko bihurtu zituen, eta landa-inguruneetako biztanleak erakartzeko leku bihurtu ziren. Landa-eremuko biztanle askok hirietara emigratu zuten beren lan-aukerak eta bizi-baldintzak hobetu nahian, eta hirietako populazioa handitu egin zen. Hirietako biztanleriaren hazkundea bertako biztanleen berezko hazkundeari ere zor zaio, urte haietan populazioa hazkunde dinamikoan sartu baitzen, iraultza demografiko izenekoan.

--

Jatorrizko testua: Estibaliz González DiosItzulpena: ELIA itzultzaile automatikoaItzulpenaren berrikusketa: Joseba Rodriguez Zuazua