Ekonomikoak eta sozialak

Gipuzkoako Caracasko Errege Konpainia

Pentsatu beharko litzateke hori izan zela Caracaseko Konpainiaren gainbeheraren arrazoia? Egia izanik eragiketa haiek eragin negatiboa izan zutela bere negozioetan, baina ez zen kausa bakarra izango. Beste arrazoietako bat, zalantzarik gabe, Konpainiak jardun zuen esparru "protekzionista" edo merkantilista izan zen. Hasieratik, Espainiako sistemaren monopolioaren printzipioen gainean egituratu zen. Eskema horren barruan, enpresari berari egindako truke "periferiko" batzuei etekina ateratzen jakin zuen, termino erlatiboetan mesede egin ziotenak, hala nola Europako irinen eta generoen hornidura kontrabandoaren bidez.

Hala ere, 1778an Amerikarekin zuzeneko merkataritza egin ahal izateko metropolian itsas portu berriak irekitzeak, caracasekoek beste partikular batzuekin lehiatu behar izatea ekarri zuen, bere bira oso zaila egiten zuena. Ordutik aurrera, bere jarduera ahuldu egin zen. Gainera, gizartearen gainbeheran eragina izan zuten beste gertaera batzuk ere izan ziren. Lehenik eta behin, 1779an Ingalaterraren aurkako gerraren eztandak, eta horrek bere trafiko erregularra zaildu zuen. Bigarrenik, Kantauriko kostan Amerikarako bidea hasi orduko, eskuadra ingeles batek harrapatu zituen enpresako zenbait ontzi galdu izana izan zen bere jarduera itxi behar izateko kolpe erabakigarria. Sozietatea 1785ean likidatu zen, aurretik bere akziodunak Filipinetako Errege Konpainiaren akzioekin aldatu ahal izan zuten, neurri batean Gipuzkoarraren luzapentzat jotzen dena, baina beste helburu batzuekin.