Ekonomikoak eta sozialak

Gipuzkoako Caracasko Errege Konpainia

Garai hartan, Caracasen aberastasun handia bi produktutan oinarritzen zen: kakaoa eta tabakoa (horiei beste produktu kolonial eta larru batzuk ere gehitu behar zaizkie). Konpainia fruitu horiek eskuratzen saiatuko litzateke, Caracaseko probintzian eskatutako produktu europarrak garraiatzearen truke. Manufakturatutako genero horien artean ehungintzakoak nabarmentzen ziren batez ere, oro har garraiatutako balioaren % 70 baino gehiago hartu baitzuten. Gero, nahiko urrun jarraitzen zioten, beste hauek: burdinazko generoak, kargamentuaren % 8-10eko balioa izan ez zutenak, pattarrak, irina, etab.

Gipuzkoarrak iritsi aurretik, holandarrak izan ziren, Curaçaotik abiatuta, bi kolonialak bereganatu zituztenak. Caracaseko tabakoa eta kakaoa Curaçaora eta ondoren Amsterdamera garraiatu ondoren, plaza horretako merkatariek banatzen zituzten Europan. Are gehiago, kolonia espainiarreko kakaoa metropolira bertara iristen zen holandarren eskuetatik, oso prezio altuetan (100 peso fanega inguru, jatorrian kostua 6-8 pesokoa zenean). Egoera horretan ulertu behar da 1728an erregeari aurkeztutako Gipuzkoako merkataritza-proiektuaren aukera; izan ere, koroa ez zen gai kolonia hartan atzerritarrek egindako kontrabandoa bere baliabideekin kontrolatzeko.

Araudia egin ondoren, 1728ko azaroan (Caracaseko Konpainia gobernatzeko arauak eta kapituluak), testuan bertan bost zuzendariak izendatu ziren enpresa berria kudea zezaten. Hauek izan ziren: José Miguel de Vildósola, garai hartan Donostiako Kontsulatuko priorea zena; Domingo de Yunibarbia; José de Lopeola; Juan Antonio de Claessens (edo Cleassens, iturri desberdinen arabera) eta José de Ayerdi, guztiak ere Kontsulatuko kide nabarmenak. Araudiaren egileek aurkitu zuten arazoetako bat izan zen generoek Amerikarekiko trafikoan ordaindu behar zituzten eskubide errealak nola ordaindu. Hala ere, puntu honetan dokumentua idatzi zen bezala, autoreek jakin zuten erregearen interesei eta probintziari beren eskubideak babesteko erantzun egokia ematen, ez baitzegoen mugako aduanei lotuta. Horregatik ezarri zen Amerikarekiko merkataritzaren eskubideen ordainketa "zerbitzu-bidetik" egingo zela eta Cadizko hirian izango zela eraginkorra, eta ez Donostian edo Pasaiako portuan (garai hartan Donostiako udalerriaren jurisdikziopean). Formulak Probintzia eta erregea asebete zituen