Literatoak

Kortazar Uriarte, Jon

Pentsa dezagun, une batez, Euskal Herrian gazteleraz idazten duten idazleez. Gaur egun idazten dutenez, eta batez ere, literatura normalizatuaren eremuetan bigarren mailan geratzen direnez, haiek ere neurri batean hizkuntza diglosikoari eragozten zaizkien zenbait ezaugarri agertzen dute.

Batzuetan estetika zaharkituak jarraitzen dituzte, eta beste batzuetan idazketa zaharkituak, lehen mailan ez direnak. Inoiz, eta nobela historikoa idazten dutenek, jarraitzen dute hizkeraren arkaismoaren bidea, filologizazioa, noiz edo noiz gaztelera klasikoaren imitazioa nabaria izaten zaie. Unamunoz ere, lehen puntako idazlea izan arren, esan izan da modernismoaren hizkera maila, modernismoaren idazkera modua, ez zuela ezagutu, eta horregatik, bere idazkerak itxura gogor eta sikua hartzen duela, arkaismorako tendentzia duela. Eta zenbat dira gaur egun gazteleraz aritzen direnen artean Unamunoren estiloaren usaina antzematen zaienak? Edo Blas de Oterorena?


"Pensemos, por un momento, en los escritores que escriben en castellano en el País Vasco. Sobre todo en los que en la actualidad están en un segundo nivel dentro de la literatura normalizada, y que presentan algunas de las características que se atribuyen a las lenguas diglósicas.

A veces usan estéticas anticuadas, y en otras ocasiones estilos anacrónicos, que no están en boga. Algunos, por ejemplo los que escriben novela histórica, siguen empleando prosas arcaicas y filologizadas, y se les nota que imitan al castellano clásico. También de Unamuno, pese a que era un escritor de primera línea, se dijo que no conoció la escritura de corte modernista y que por ello su estilo era rígido y seco, y que tenía tendencia al arcaísmo. ¿Y cuantos son en la actualidad en el País Vasco los escritores en castellano que nos hacen recordar el estilo de Unamuno? ¿O el de Blas de Otero?"

(Diglosia eta euskal literatura, Edit. Utriusque Vasconiae, 2002)