Sailkatu gabe

GEBARAKO ETXEA

Asko dira Gebarako Etxearen genealogiak XIV. mendera arte planteatzen dituen arazoak. Fernán Pérez de Ayalaren (1371) bertsio klasikoek (Henaok jarrraitu eta Pellicer eta Salazar y Castroren onartuta), García de Salazarrek eta Garibaik, eta Guerra edo Jaurgainen bertsio modernoenek (Etxearen jatorrira mugatzen dena) datu nahasiak eta kontraesankorrak ematen dituzte. Hori dela eta, Etxearen oinordekoen ondorengotza ezartzea ere zaila da, gizabanako bakoitzari ematen zaizkion izen ezberdinengatik; horregatik guztiagatik, familiaren azterketa honela zatituko dugu hasierako mendeetan:

a) XI. mendea - XII. mendea: Los Ladrón deituak, Nafarroako gorteko handikiak;

b) XII. mendearen amaiera eta XIII. mendearen lehen erdia: garai iluna, Arabako lurzoruan gero eta sendoagoa;

c) XIII-XIV. mendearen bigarren erdia: Gebaratarrak, Arabako historian zein Arriagako Kofradian nagusi direnak.

Beste arazo garrantzitsu bat da zehaztea Ladron familiak noiztik duen Gebararen eta Oñatiren gaineko jaurerri eraginkorra (jaurerri horrek eman zion jada izena familiari: Ladron edo Velez de Gebara). Oñatiko maiorazkoaren sorrerari buruzko 1149ko dokumentua oinarritzat hartuta (dokumentu horren faltsutasuna sobera egiaztatuta dago), Garibaik dio Iñigo Vélez jauna jada Oñatiko jauna zela, eta horri buruz dio, Gebarako Etxearen sorreratzat jotzen bazen ere, berak bazituela "bere gurasoengandik hasita zetozen hainbat susmo ezberdinengatik”. Beraz, konformatu beharko gara pentsatzen, Gebarako lurrek osatzen dutela Los Ladrón familiaren lurralde-oinarria XII. mendearen erdialdean edo amaieran, eta Oñati dela bere luzapena Gipuzkoan, mende honetatik hurbil beharbada. Bi premisa horiek adierazita, leinuaren azterketa honela egin daiteke: 1. Etxearen jatorria eta Gebarako eta Oñatiko lehen jaun-andreak: XIV. mendearen amaierara arte, eta zehaztutako atalekin, luzatuko zena. 2. Gortera jauzia eta Oñatiko lehen Kondeak: XIV. mendearen amaieratik XVI. mendearen amaierara. 3. Etxearen distira, XVII. mendean. 4. Varonia-aldaketak eta Erresumako beste familia handi batzuetan sartzea: Guzman, Zabala, Garcia-Sancho eta Travesedo; XVIII. mendetik.

--

Jatorrizko testua: Francisco Borja de AGUINAGALDE

Itzulpena: Elia itzultzaile automatikoa

Itzulpenaren berrikusketa: Iñigo Ramirez de Okariz Telleria