Kazetariak

Garzia Garmendia, Jose Ramon

Joxerra.

1953ko apirilaren 14an Legazpin (Gipuzkoa) jaiotako idazle eta kazetaria.

Bartzelonan Filosofia eta Kazetaritza ikasi ondoren, Alemanian zabaldu zituen ikasketak. 70eko hamarkadan Gipuzkoako Arrasate eta Tolosa ikastoletan aritu zen lanean, eta ondoren Euskadi Irratian hasi zen, Sorgin afaria saioa zuzendu eta aurkeztuz. Gero Euskal Telebista telebistarako ere lan egin zuen, Lumaz eta Hitzetik hortzera bezalako saioekin. Telebista kate horretako arduradunekin polemika izan ondoren, bertsolaritza eskaintzen zuen Hitzetik hortzera programa utzi zuen, eta 1994an hasi zen eskolak ematen Euskal Herriko Unibertsitateko Ikus-entzunezkoen eta Publizitatearen sailean. Komunikazioarekin zerikusia duten alderdi guztiak interesatzen zaizkio.

Haur eta gazte literaturan idatzi du Malen laberinto madarikatuan (1985eko Bapore sariaren irabazlea eta S.M.-k argitaratua). 1986), Igeldoko (Donostia) jolas-parkeko labirintoan sartzen den neskato bat erakusten duen narrazioa, zeinean aurretik hainbat pertsona desagertu baitira; Gau bat gauekoen artean (Erein, 1988); eta Tunelaz bestaldean (Bapore saria ere irabazi zuena eta hurrengo urtean, 2001ean, S.M.-k argitaratua). ). Azken lan honek musikari bohemio bat ezagutzen duen mutiko baten haurtzaroaren amaiera kontatzen du. Musikari bohemioak mutikoaren koadrilako sistema hierarkikoa auzitan jarriko du, bere ama, urte askoan kartzelan egon dena, faltan botatzen baitu.

Poesiari dagokionez, bi liburu ditu argitaratuak: Dena dela (Primitiva Casa Baroja, 1988) eta Zotal egunak (Kutxa, 1991). Azken horrek Irun Hiria Poesia Saria irabazi zuen, eta 1992an Kritikaren Saria. Jon Kortazar kritikariaren iritziz (Luma eta lurra, BBK-Labayru, 1997), lehen poema-liburu horretan "nagusitzen dena asmamenaren erabilera da, bati baino gehiagori bertsolaritza burura ekarriko diona". Gainera, bertsolaritzari buruzko aipamenak ugariak dira poemetan. Paradoxak eta hitz-jokoak ere maiz baliatzen ditu Garziak. Poemen zati batean poetak Euskal Herriko egoera politikoaz hitz egiten du. Bigarren poema-bilduman, Zotal egunak izenekoan, argiago ageri da "poesiaren eta filosofiaren arteko lotura", Kortazarren esanetan. Era berean, kritikariaren arabera, narratibotasun handiagoko olerkiak dira. Filosofiarekiko interesa dela eta, poemen zati bat aforismoak dira aldi berean.

Demetrio edo mendekuaren gozoa helduentzako ipuina ere kaleratua du Garziak, bi sari irabazi zituena, Debako Udaleko Tene Mujika eta Kutxa finantza erakundearen Donostia Hiria. Bi erakundeek 1984. urtean argitaratu zuten, edizio ezberdinetan. Gero, Euskaldunon Egunkaria egunkarian, Reality ipuina argitaratu zuen, eta egunkariak berak argitaratutako 9408 Narrazioak (1994) liburuan sartu zen.

Alberdania argitaletxearen Zerberri liburu bildumaren zuzendaria da, 1998an sortu zenetik. Liburu labur samarrak dira, askotarikoak, elkarrizketa luzeetatik hasi eta saiakeratik hurbil dauden narrazio edo piezetaraino, eta bereziki literaturzaleak ez diren euskaldunentzat pentsatuak. Garzia izan zen, gainera, bildumako lehen alearen egilea, Jon Sarasua bertso-ispiluan barrena. Elkarrizketa luzea zen bertsolari honekin; Garziak beti kritikatu izan du kazetaritza elkarrizketak hasi beharko luketen lekuan amaitu ohi direla, pertsonaiaren ezagunenera edo konbentzionalenera mugatuz. Bilduma horretan bertan argitaratu zuen 2001ean Jose Elorrietak. Sindikalismoaren berri onak kolaboazioan Nagore Eizagirrerekin.

2000. urtean, Gaur egungo bertsolarien baliabide poetari-erretorikoak izeneko doktore-tesia aurkeztu zuen, bertsolaritza erretorika-fenomeno gisa hartuta, eta tesi horren arabera, bertsolariak kantatzen duen testuinguruak berebiziko garrantzia du.

2000. urte horretan bertan Egonean doazkion geziak liburua argitaratu zuen, ohiz kanpoko aforismoen, gogoeta laburren eta txisteen bilduma. Materialetako batzuk bere bi poesia liburuetan erabilitako ideiak eta irudiak ziren, baina orain prosa bihurtuak.

Kritika lan handia egin du artikulu eta saiakeren bidez, esaterako, Bat-bateko bertsolaritza. Azterbideak Jon Sarasuarekin eta Andoni Egañarekin elkarlanean egina eta Bertsozale Elkarteak 2001ean argitaratua, Kurrin-kurrun vitae. Maisu baten ikarak eta ostikadak, Alberdania, 2004 edo Jendaurrean Hizlari. Alberdanian 2008an argitaratutako Ahozko Komunikazio Gidaliburua.

Euskal Idazleen Elkarteko lehendakaria izan zen (1993-1997). Hainbat txapelketatan epaimahaikide izan zen, eta 2009an Abbadia saria jaso zuen, euskararen normalizazioan, erabileran eta kalitatean egindako lanagatik.