Ingeniariak

Echaide Lizasoain, Ignacio María (1978ko bertsioa)

Ingeniaria. Euskaltzainburua. Donostian jaio zen 1884ko abenduaren 1ean. 1895ean Batxilergo ikasketak hasi eta 1900ean Bilboko Industria Ingeniarien Eskolan sartu zen (1901-1906). Ingeniaritza ikasketak amaituta, ia erabat ahaztuta zeukan euskara ikasten ari da. 1909an, Gipuzkoako Foru Aldundiko Industria Ingeniari izendatu zuten, Probintziako Telefonoaren Zuzendaritzan jarduteko. Halaber, bere jarduera politiko eta erlijiosoetan nabarmendu zen: Gazteria Integristaren Presidente (1910-1914), "La Cruz" astekari katolikoaren sozio-sortzaile (1928), "Legión Católica Española"-ren sozio-sortzaile (1928), Jardun eta Propaganda Katolikoaren Zentroaren sozio-sortzaile (1932) eta Guipúzcoa Argitaletxearen sozio-sortzaile. Industria-ingeniari gisa, Probintziako Telefonoaren zuzendari gisa egin zuen lan gehien. Telefono horren sustatzaile izan zen, eta, Hiriko Telefono Sarearen zuzendariarekin batera, telefono automatikoa ezarri zuen 15 km-ko ingurabidean. Donostia inguruan, Usurbil-Andoain-Oiartzun Aginaga triangelu automatizatuaren muturretan. Espainia osoko lehen instalazio automatikoa izan zen. Maiz jardun zuen hainbat industria-jardueratan: Donostiako Bankuko kontseilari gisa (1910etik); Eibarko "Maquinas de coser Alfa" sozietateko kontseilari gisa (1940tik); Zarauzko "Muebles Alfa" enpresako kontseilari gisa (1945etik). Euskalgintzan oso nabarmena da bere lan idatzia eta sustatzailea, 1910ean Ramon Inzagaray jaunarekin batera Gazteria Integristako euskara irakasle gisa agertu baitzen. Baina bere lanik nabarmenena euskeralogo da, 1911 eta 1943 artean inprimatutako ikerketa garrantzitsuen egilea baita, Euskaltzaindiko kide izanik (1942), hala nola: Euskal hizkuntzako aurrizkiak eta konposizioa (1911), Euskaro hizkuntzako sintaxi tratatua (1912), El verbo vascongado (1923), Telefonoaren sorrera eta aurrerapena (1929), Sobre el origen y parentesco del pueblo euskaro y su idioma (1935), eta Desarrollo de las conjugaciones euskaras perifrástico y sintética, resposas y familiar (1943). Argitalpen hauei "Euskal-Esnalea", "Euskera" eta Bol aldizkarietan izandako kolaborazioa gehitu behar zaie. de la R. Giz. Vasc. Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko kide da, eta, horrez gain, telefonoaren inguruko lan teknikoak egiten ditu, bere espezialitate profesionala izan zena, baita ingeniaritza-aldizkarietan ere, hala nola "Dyna", "Metalurgia y Electricidad". Egunkari katoliko eta integristetan ere kolaboratu zuen, besteak beste, "La Cruz", "El Integrista", "La Constancia" eta "Cruz y Verdad" aldizkarietan. Ezizen asko erabili zituen, bai gaztelerazkoak, bai euskarazkoak. 1949an Telefono Probintzialaren Zuzendari kargua utzi zuen, bertako Administrazioa Compañía Telefónica Nacional de España enpresara pasa zelako. 1953an, Hezkuntza Nazionaleko ministroak Alfontso X.a Jakitunaren Ordena Zibilean sartzea eman zion, Enkomienda kategoriarekin. Donostian hil zen, 1962ko azaroaren 14an.

Bernardo ANAUT.