Arkitektura

Cordon jauregia edo Sokaren jauregia. Gasteiz

Gotiko estiloa Erdi Aroaren bigarren aldian garatu zen eta beste korronte artistikoekin gertatu zen bezala (erromanikoa edo errenazimendua, adibidez), berandu heldu zen euskal lurraldera. Hiru aldi bereiz dezakegu; lehen aldia, XII. mendearen bukaeratik XIII. bukaera arte luzatu zen; bigarren aldia, XIV. mendearen eta XV. mendearen lehen erdiaren artekoan zabaldu zen; eta hirugarrena, XV. mendearen bigarren erditik XVI. mendearen lehen hamarkadetaraino heldu zen.






Gotikoko garaian, Arabako probintzian, Beheko Erdi Aroan hasitako goraldi ekonomiko, sozial eta kulturala sendotzen da eta honekin batera, klase sozial berri bat, burgesia, errotzen hasten da. Honekin lotuta, aipagarria da hirien sorrerako prozesua, izan ere, garai honetan hiribildu berriak fundatzeaz gain, hirigintza planoak zehazten dira.

Orokorrean, garai honetako asentamenduak edo hiriguneak topografiaz aprobetxatzen dira, defentsarako leku estrategikoak bilatuz. Modu horretan, hirigintza diseinua edo planoak mota ezberdinetakoak izan daitezke. Jarraibide hauei jarraituz, hainbat hiri sortu ziren une honetan baina Gasteiz da garai hartako gotikoaren gunea garrantzitsuena. Biztanleriak goiko partean finkatzen dira eta esparrua harresi batez inguratuta dago. Bere planoa erregularra eta forma obalekoa edo almendrakoa da. Esparruaren barruan luzekako hiru kalek definitzen dute gunea, hauetatik erdikoa zuzena da, baina alboetakoak makurtzen dira muturretan, aipatutako obaleko forma osatuz.

Testuinguru honetan garatzen da estilo gotikoa Arabako hiriburuan eta altxatzen dira garai hartako eraikin erlijiosoak, ugariak direnak, eta zibilak. Lehentasunezko lekuetan kokatzen dira, batez ere elizak, eta bi kasutan, bai erlijioso arloan, bai zibil arloan, hizkera gotikoa, hau da, arku zorrotzak, gurutze gangak eta arbotanteak, ezaugarri erromanikoekin eta errenazimenduko elementuekin nahasten dira, eraikuntza dataren arabera.

Cordon etxea edo Sokaren etxea arkitektura zibilaren adibiderik hoberenetako bat da. XV. mendean eraiki zen, Aiztogileen kalean kokatzen da, Erdi Aroko hainbat etxe zeuden tokian, hain zuzen. Juan Sanchez de Bilbaok, judutar merkatari batek, agindu zuen etxearen eraikuntza eta barruko partean XIII. mendeko Gaona leinuko antzinako dorrea gordetzen da.