Olerkariak

Markuleta Gutiérrez, Gerardo

Jon Iriberri

1963ko abenduaren 17an Oñatin (Gipuzkoa) jaiotako eta duela urte askotatik Gasteizen bizi den euskarazko idazlea.

Filologia Hispanikoan eta Euskal Filologian lizentziaduna da, eta euskarazko zinpeko itzultzailea da. Irakaslea izan da eta kritika literarioa ere egin du prentsan. Poesiaren eta, neurri txikiagoan, narratibaren alorrean idazle izateaz gain, itzultzaile literario gisa ere lan egiten du.

Larrosak, noizean behin (Erein, 1990) eta Sagarraren hausterrea (Erein, 1994) bere lehen poesia liburuetan "Jon Iriberri" ezizenarekin sinatu zuen. 1999an argitaratu zuen Hau-lanerako poemategia (Erein), nagusiki lau gai hauek ukitzen dituena, egilearen beraren hitzetan: olerkiak idazteko lana, "neure buruari zertarako eta norentzat galdetuz"; seriotasun falta; "euskal gatazka" deiturikoa, abertzaletasunaren gehiegikeriak jorratzen dituzten zenbait olerkirekin; eta maitasuna. Maitasunari buruzko poemetan, ni poetikoa desagertu egiten da, eta hainbat pertsonaiaren gogoetak eskaintzen dira. Izenburu honek keinu bat egiten dio Ibon Sarasolaren Hau-lanerako hiztegiari eta Xabier Leteren Zentzu antzaldatuen poemategia poema liburuari. Markuletak Hau-lanerako poemategia aurkezterakoan adierazi zuenez, nagusiki "mina sentitzen nuelako" idazten zituen poemak, baita beste arrazoi hauengatik ere: "Herri baten falta, maitasun falta, elkar ulertzeko ezintasuna". Markuleta poesia kalera eramaten saiatu da, eta hainbat poesia errezitaldi antolatu ditu beste poeta batzuekin batera, batez ere Iban Zalduarekin elkarlanean.

2003an Joseba Jaka literatur sorkuntza beka jaso zuen poesia sailean, Batak ez du bestea kentzen poema-bildumagatik. 2005ean beste olerki liburu bat argitaratu zuen, Ezjakintzak, eta horrekin irabazi zuen Ernestina de Champourcin XVI. poesia lehiaketa, euskarazko modalitatean. Ipuin bilduma baten egilea da, Ipuin euskaldunak (Erein, 1999), Iban Zalduaren ipuinak ere biltzen zituen liburua. 1994an, Zarauzko Udalaren Lizardi Saria irabazi zuen haurrentzako ipuin-liburu baten berri ere ematen du: Asier eta egia gurutzatuen liburua (Erein, 1995).

Itzultzaile gisa, Julio Cortazarren Oktaedroa (Ibaizabal, 1992) edo Hegoaldeko autobidea (Erein, 1994) bezalako lanak euskaratu ditu, poeta katalanen Poesia diktaduraren antologia (Ibaizabal, 1997); Jaume Janaren Isiltasuna bihotzean (Elkarlanean, 1999) Hegoaldeko autobidea (Erein, 1994), Jaume Hitz Egin gabe Galibarraren Isiltasuna, Galtzeko miatu, 1999) Gaztelaniara hainbat lan itzuli ditu, hala nola Rikardo Arregiren Kartografia (Bassarai, 2000) edo Kirmen Uriberen Mundua mugiarazten duena (Seix Barral, 2013).