Literatoak

Arruti Olaizola, Antonio

Euskal idazlea. Zarautzen (Gipuzkoa) jaio zen 1882an. Gripeak jota hil zen Tolosako frantziskotarren komentuan, 36 urte zituela.

Ordenako ikasketak amaitu ondoren, Erromako Frantziskotarren Estudio Orokorrera bidali zuten. Erriberriko (Nafarroa) Eskritura Santuen katedrarako proposatu dute. Prosaz eta bertsoz idazten du hainbat aldizkari frantziskotarretan, "Euskal Erria" n eta "Euskalerriaren Alde" n. 1913an Tolosako Euskal Jaietan bi sari eman zizkioten, bata prosazko ipuin batengatik eta bestea olagizonen inguruko poesia batengatik, eta 1914an Truebaren omenez egindako Bilboko Lehiaketan. Bere bizitzako azken urteak itsu eta Arantzazuri eskainita igarotzen ditu. Tolosan hil zen, 1919ko urtarrilean, 35 urte zituela. Bere lana aberatsa eta bikaina da, baina oraindik aldizkari askotan eta garrantzi gutxiagoko beste argitalpen batzuetan sakabanatuta dago. Bere poesien bilketa batek "Euskal Erria", "Euskalerriaren Alde", "El Eco Franciscano de Galicia", "Apostolado Franciscano" eta beste aldizkari batzuk berrikustea eskatuko luke. Aipagarriak dira Gorantz, "Arriba"; Olagizona, "El ferrón"; Euskal-Abia, "El nido vasco"; Ibai-ertzian, "A la vera del río"; Itur-ondoan, "Junto a la fuente"; Illunabarra. "Ilunabarra"; Udazkena, "Udazkena"; Gaztelu baten aurrean, "Gaztelu baten aurrean"; ederrenari, "Ederrenari"; Gure uzrargia, "Gure ortzadarra".

1897an hasi ziren eliz ikasketak eta 1907an apaiz ordenatu zuten. Lehenik gaztelaniaz idatzi zuen, eta poeta gisa izan zuen lehen arrakasta Zaragozan izan zen, Setioaren lehen mendeurrena zela eta (1808-1908). Badirudi, Joseba Intxausti biografoaren arabera (Olerki galduak, ahaztutako poeta baten berreskurapena, Edit. Elkarlanean, 1998), euskarazko lehen poesia Erroman egindako egonaldi batean idatzi zuela, 1912an. 1916az geroztik, euskarazko poesia baino ez zuen egin. 1914tik aurrera, ikusmena galduz joan zen.

Euskarazko poeta gisa, forma klasiko ohikoenak lantzen saiatu zen, hala nola sonetoak eta latinoen beste metrikak. Heriotzaz, maitasunaz, transzendentziaz, lanaren nobleziaz, bakardadeaz, Euskal Herriaren iraganaz, euskaraz eta bertako jende xumearen nobleziaz gogoeta egin zuen bere poesietan.

  • Madariaga (Angel): Euskarazko idazleak. Kantabriako Probintzia Serafikoaren omenez, 1935 (176).
  • Onandia (aita): Euskal Olerki milia (814).
  • "Euskalerriaren Alde": Ohar nekrologikoa. "Euskalerriaren Alde" aldizkarian, 1919 (39).
  • Villasante (L.) Euskal Literatura (316).
  • Mujica (G.): Gure hildakoak, Bilboko "Euzkadi" 1920ko otsailaren 14an.