Barrensoro. Poeta euskaraz eta gaztelaniaz. Errezilen (Gipuzkoa) jaio zen, 1898ko otsailaren 24an. 1931ko Tolosako Lehiaketan poeta gisa nabarmendu zen. Urte berean jaso zuen «Kirikiño» saria, Amaika nekeen semea dek ogia artikuluagatik. «Ogia lan oparoaren fruitua da». Bi urte beranduago Gazi gozoak, «Agridulces» (1933) lana argitaratu zuen eta 1937an Uztaro, «Cosecha» euskal eleberria, 1950ean berrargitaratu zena. 1936tik Sevillan bizi da, eta gaztelaniaz idatzitako hegoaldeko gaiei eskaintzen die arreta literarioa. Euskarazko poeta txartzat har daiteke. Azken 50 urteetan hainbat poema, kantu, balada, soneto, kantu eta requiebros
argitaratu zituen De la angustia a la paz y al ssiego izenburupean.
Hitzaurrean ohar autobiografiko interesgarriak irakurtzen ditugu, Jose Garmendiak Sevillako poeta bizkaitar bat lanean jasotakoak bezalakoak:
"Pasio poetikoa nire baitan jaio zen humanitateak, erretorika eta filosofia ikasten nituenean. Ikasketa horiek amaituta, bide literarioetatik hautsi nituen bizitzako lehen lantzak. Latin, greko eta euskal itzultzailea izan nintzen; hizkuntza irakaslea, liburuzaina, kazetaria eta idazlea.
Garai hartan euskal literaturaren berpizkunde mugimendu garrantzitsu bat hasten zen. Hainbat sari jaso nituen. Hogeita hamarreko hamarkadan, aldizkarietan eta eguneroko prentsan kolaboratzen nuen, literaturari buruzko artikulu ugari eta gaurkotasuneko iruzkinak argitaratuz, "Barrensoro" ezizenarekin. "Gazigozoak" ("Agridulces") izeneko liburuan, poesiako lan originalen eta euskarara isuritako munduko literaturan bildutako zatien bilduma antologikoa bildu nuen. Liburu honen ondoren bi nobela etorri ziren. Horietako batek, "Loreti" izenburupean, narrazio poetiko-erromantikoa eta, gainera, euskal poema bat zituen. Azkenik, 34. urtean, estanpari beste eleberri bat eman nion: "Uztaro" ("Udazkena"). Euskal baserritar bat hartu nuen protagonista, arrazaren ohitura eta tradizioen erakusketa zabal bat egiteko arrazoia izan zedin.
Baina, bat-batean, bizimoduaren halabeharrez, norabidea aldatu eta beste bide batzuk hartu behar izan nituen. Hainbat negoziotan aritzen naiz. Bilbotik Andaluziara joan nintzen, eta Sevillan jarri nuen egoitza, Maroko, Portugal eta Kanariar Uharteetarako merkataritza-mugimenduetan lasaiago ibiltzeko operazio-base gisa".
"Maitasun oso bizi eta sutsua dago, Barrensoro"-n berezkoa esango genioke Sevillari, dio Garmendiak, "Piropo a la sevillana", "Mari Pepa, la de Utrera", "Buenaventura de una gitana", "Paseando por la calle Sierpes", "Canto a los naranjos lindos" eta abarretan." "Lope asko dago ondo torneatutako sonetoetan, Calderon asko "Réplica a la lamenta del existencialista" lanean. Erresonantzia klasikoak dituen pasarte honetan bezala:
"Eternitatetik jaurtitako mundura, ez al
du gizakiak jaiotzaren eta harrapatutako heriotzaren
arteko bere esperientzia bakarra hasten, den izaki
hilkorra eta kontingentzia hutsa,
bi leize pendulatan sartzen dut giza zientziari kasu
eginez gero?"
Amaitzeko, Garmendiak hau esan du: "Gizon zintzo eta diziplina klasikoetan ongi heziaren aire kristau batek hartzen ditu orri hauek, benetako emozio poetiko baten hegalaz. Ez dira falta, noski, euskal herriaren omenezko kantu dekantatu eta garbiak, distantziaren, oroitzapenaren eta nostalgiaren airean sortuak:
"Jainkoak nahi beza betiko atsedena lor
dezala, sar dadila itsasora zure magalean besarkaturik!"
80ko hamarkadan Algortan (Getxo) finkatu zen Aguirre, Begoña alabarekin bizi zela. Bere Gazigozoak lana 1984an berrargitaratu zuen Geuk.
argitaratu zituen De la angustia a la paz y al ssiego izenburupean.
Hitzaurrean ohar autobiografiko interesgarriak irakurtzen ditugu, Jose Garmendiak Sevillako poeta bizkaitar bat lanean jasotakoak bezalakoak:
"Pasio poetikoa nire baitan jaio zen humanitateak, erretorika eta filosofia ikasten nituenean. Ikasketa horiek amaituta, bide literarioetatik hautsi nituen bizitzako lehen lantzak. Latin, greko eta euskal itzultzailea izan nintzen; hizkuntza irakaslea, liburuzaina, kazetaria eta idazlea.
Garai hartan euskal literaturaren berpizkunde mugimendu garrantzitsu bat hasten zen. Hainbat sari jaso nituen. Hogeita hamarreko hamarkadan, aldizkarietan eta eguneroko prentsan kolaboratzen nuen, literaturari buruzko artikulu ugari eta gaurkotasuneko iruzkinak argitaratuz, "Barrensoro" ezizenarekin. "Gazigozoak" ("Agridulces") izeneko liburuan, poesiako lan originalen eta euskarara isuritako munduko literaturan bildutako zatien bilduma antologikoa bildu nuen. Liburu honen ondoren bi nobela etorri ziren. Horietako batek, "Loreti" izenburupean, narrazio poetiko-erromantikoa eta, gainera, euskal poema bat zituen. Azkenik, 34. urtean, estanpari beste eleberri bat eman nion: "Uztaro" ("Udazkena"). Euskal baserritar bat hartu nuen protagonista, arrazaren ohitura eta tradizioen erakusketa zabal bat egiteko arrazoia izan zedin.
Baina, bat-batean, bizimoduaren halabeharrez, norabidea aldatu eta beste bide batzuk hartu behar izan nituen. Hainbat negoziotan aritzen naiz. Bilbotik Andaluziara joan nintzen, eta Sevillan jarri nuen egoitza, Maroko, Portugal eta Kanariar Uharteetarako merkataritza-mugimenduetan lasaiago ibiltzeko operazio-base gisa".
"Maitasun oso bizi eta sutsua dago, Barrensoro"-n berezkoa esango genioke Sevillari, dio Garmendiak, "Piropo a la sevillana", "Mari Pepa, la de Utrera", "Buenaventura de una gitana", "Paseando por la calle Sierpes", "Canto a los naranjos lindos" eta abarretan." "Lope asko dago ondo torneatutako sonetoetan, Calderon asko "Réplica a la lamenta del existencialista" lanean. Erresonantzia klasikoak dituen pasarte honetan bezala:
"Eternitatetik jaurtitako mundura, ez al
du gizakiak jaiotzaren eta harrapatutako heriotzaren
arteko bere esperientzia bakarra hasten, den izaki
hilkorra eta kontingentzia hutsa,
bi leize pendulatan sartzen dut giza zientziari kasu
eginez gero?"
Amaitzeko, Garmendiak hau esan du: "Gizon zintzo eta diziplina klasikoetan ongi heziaren aire kristau batek hartzen ditu orri hauek, benetako emozio poetiko baten hegalaz. Ez dira falta, noski, euskal herriaren omenezko kantu dekantatu eta garbiak, distantziaren, oroitzapenaren eta nostalgiaren airean sortuak:
"Jainkoak nahi beza betiko atsedena lor
dezala, sar dadila itsasora zure magalean besarkaturik!"
80ko hamarkadan Algortan (Getxo) finkatu zen Aguirre, Begoña alabarekin bizi zela. Bere Gazigozoak lana 1984an berrargitaratu zuen Geuk.
- «Yakintza»: Gazi gozoak.
- «Yakintza» aldizkaria, 1933, 318;
- Zaitegi, Jokin: Barrensoro, «Euzko Gogoa», 1950;
- Onaindia, Santiago: «M. E. Edo. E.», 1024.
- Deia, 1981eko urriaren 28a
- Garmendia, José: Bizkaitar bat, Sevillako poeta, 1958?.
Bernardo ESTORNÉS LASA