1903ko ekainaren 8an Errezilen (Gipuzkoa) jaiotako euskarazko idazlea. Donostian hil zen, 1997ko uztailaren 26an.
Irakasle ikasketak egin zituen, eta Donostian ezarri zuen bizilekua. 20-30eko hamarkadan "Egunak" sortu zituen euskerazko mugimenduarekin bat egin zuen, "Antzerkiaren Eguna", besteak beste.
1936-1939ko gerraren ostean hasi zen lotsati euskararen lanketa. 1949an, Nekazari Alkartasunak antolatutako Azpeitiko Lehiaketan (Egan 1950), Aukeraren maukera, azkenean okerra bakarrizketa saritu zuten. Gero, Toribio de Alzaga jauna ordezkatu zuen desagertutako Deklamazio eta Euskara Akademiaren zuzendari gisa, 1953an martxan jarri zuena. Bere antzerki-talde ezaguna zuzendu zuen eta akademia horretako euskarazko katedraren ardura izan zuen. Santo Tomas eguneko euskarazko antzerkiaren emanaldiaren arima izan zen mende laurden batez, gehienetan komediei eskainitakoa, 60ko hamarkadan dramaturgia modernoari ireki ziona.
Asteroko euskarazko irrati orduan parte hartu zuen. Casona-ren Txalupak jaberik ez (La barca sin pescador) eta Garcia Lorcaren Iturri-legor (Yerma) lan dramatikoen itzultzaile gisa nabarmendu zen. Pertsonalki zuzendu zituen bere antzerki taldearen antzezpenak. Azkenetako bat Amal de Tagorerena izan zen, 1962an. Bere beste itzulpen batzuk Jose Luis Lopez Rubio, Jose Luis Muñoyerro, Pio Baroja, Guerrero, Lozano eta abar izan ziren.
Trantsizioarekin batera, Akademia desagertu egin zen, baina ez haren kemena. Euskerazaintzan hasieratik aritu zen, eta euskara eskolak ematen jarraitu zuen, ardura purista handiarekin, oraindik 90 urte zituela.
2004ko otsailean bere jaioterrian omendu zuten, bertako Udalaren eta "Egan" aldizkariaren ekimenez. Plaka oroigarri bat jarri, aldizkariaren ale berezi bat banatu, eta bertso saioa izan zen.
Referencias:
- Labayen (A.): Teatro Euskaro II (155); I (84).
Bernardo ESTORNÉS LASA
Honako artikulu hau oraindik ez da entziklopedia honetan euskaraz landu. Eusko Jaurlaritzak argitaratutako Bidegileak bilduman informazio gehiago eskura dezakezu Maria Dolores Agirreri buruz.
