Mendebaldeko gazteen hozka-sukar geldiezina nahiko atzeratuta iritsi zen Euskadira, beste kultura-gertaera asko bezala, lauza frankistaren ondorioz. Baina itsasikara moduan egin zuen. 70eko hamarkadan nagusi izan zen pop-rock melodikoari konbultsio zaratatsua, errebeldea eta mingainean ilerik gabea gertatu zitzaion: punk rockaren espiritua eta formak, eta rock gogorraren edo heavy metalaren bidaideak, baina ez lagunak.
Industria-periferiak garrantzi handia hartu zuen hiriburuen protagonismoarekin batera. Errenteria (Alarma, Gorrotoa, Zaborra, TNT); Leintz-Gatzaga (Doble Cero -RIP, Cirrosis, Bihotzerreak, Eskoriatza...); Irun (Gorakoa soziala, Antiregimena. ), Andoain (BAP! Karkaxa) edo Bilboko Ezkerraldea (Zarama, Eskorbuto, Vulpess, Distortsioa, Gazte Hilak, Nacional 634.) punk eztanda jarri zuten, lehen garaiko beste izen gogor batzuekin, hala nola Tentsioa, MCD (Bilbo), Optalidon (Donostia), Orbaina Matrizean (Gasteiz) eta antzeko izugarritasunak. Garai hartako lehen aglutinatzaile teoriko bat Suntye donostiar fanzinea izan zen! !, Javi Sayések egina. Eszena alternatiboko langilea da Javi Sayés, eta egun batean Ezin Izan prestakuntzarekin eszenaratzea erabaki zuen.
Musika-bolada berri horretan, erantzun zuzena zegoen gizarte-arauei, sistemari. Falta zen taldeak argitasun ideogiko handiagoz iristea, berria, eta, beraz, polemika, rock kontestatarioaren eta sigla politiko erradikalenen artean. Talde horiei Hertzainak (Gasteiz), Barricada (Iruñea), Kortatu (Irun) eta era guztietako ideia eta musikak biltzen zituen zerrenda luze bat, baina beti zuzenekoak eta pikorrekoak: AHV, Baldin Bada, Madarikatuak, Parabellum, Piperrak-Piskerra, Zer Bizio?, Potrotaino (denak disko grabatuekin) eta luze bat, etab.
Egin egunkariak (Egin Rock jaialdia antolatu zuen Mendizorrotzan, Gasteizen, 1984ko urtarrilaren 21ean), Herri Batasunako Martxa eta Borroka bezalako kanpainek, eta diskoetxe batzuen eta taldeetako ordezkarien interes komertzialek "mugimendua" bultzatu zuten, ofizialki Euskal Rock Erradikala deitzen dena, eta bere laguntza izan zuen irrati libreak, kolektiboak, argitalpenak (fanzine) sortzeko. "4en diskoa" izenekoa (Jotakie, Orbaina, Kortatu eta Kontuz HI! filmen debuta, Oihukan argitaratua) soinu-matxinada haren ikurretako bat izan da. Iruñeko Katakrak kaseteaz gain, beste bilduma batzuk ere izan ziren, hala nola Condenados a lucha izenekoa, bizkaitar disko suizidek argitaratua.
Lehenago esan dugun bezala, Freak izan zela Gasteizko lehen punk taldea, benetan iheskorra. Josu Zabala, akordeoilari eta konpositorea, nabarmentzen hasi zen Irakasle Eskolako zentro neuralgiko gisa. Bera eta Tito Aldama gaita-jolea Gasteizko rockaren buru izango lirateke Hertzainak taldearekin, Xabier Montoia Gammarekin batera. The Clash moduko bat: rocka, reggaea eta punka; euskal militantzia eta jarrera erradikala. Era berean, Agurainen La Polla Records sortu zen, kritika latz eta zorrotzeko himnoak entzuten zituzten rock-probokatzaile britainiarrak. M-16 taldekoek Orbaina elikatu zuten Matrizean (gero Orbaina lehorrean), punk bokajarroan. Hertzainak taldearen eta haren kolaboratzaileen Jamaikako reggae uhina Potaton finkatu zen ofizialki, eta, gero, Kannabisen, Korroskadan eta Kua-troelen, edo Danban, Laudiotik. Karibeko gurutzada hartu zuten Potatok, urte askoko ahaleginarekin eta diskoekin, zatiketak, bere historia eta duela gutxi Potxo Torena abeslariarena bezalako deribazioak barne.
Errobi edo Niko Etxart rock euskaldunaren aitzindariak izan ziren Bidasoaren iparraldetik, eta hegoaldeko rock-asaldura erradikalak, berriz, oharkabean harrapatu zuen Iparraldeko eszena gaztea, ia fotokopiatutako eskemen bidez: gaztetxeak, irrati libreen saioak, kolektiboak (Patxa, Piztu) eta Huarteko Punkak, KGB, Zein Ere, besteak beste.