1963ko azaroaren 18an Donostian (Gipuzkoa) jaiotako euskal idazle eta editorea. Irakasle ikasketak egin zituen, eta gero Filologia. Alberdania argitaletxearen sortzailea eta zuzendaria, Jorge Jiménez Bech-ekin batera, 1993an jaioa eta nagusiki euskarazko literatura liburuari eskainia. 1991 eta 1993 artean Lur argitaletxeko euskarazko hiztegi entziklopedikoaren erredakzio taldeko kide izan zen. 1993an, ETBko Berbaguren telesaileko gidoilaria izan zen; 1994tik 1997ra, Goenkale telesaileko elkarrizketak eta argumentuak idatzi zituen (baita ETBkoa ere), eta, ondoren, Benta Berriko (E.T.B.) elkarrizketa-erredaktorea.
Joxean Muñozekin batera, La isla del cangrejo-Karramarro uhartea marrazki bizidunetako filmaren gidoilaria izan zen, eta 2000. urteko Goya saria irabazi zuen espezialitate horretan. Jabier Muguruzarentzat eta Javier bustorentzat abestien hainbat letra idatzi ditu, eta lan hauek euskaratu ditu: Salome (Oscar Wilde), Marie ttikia (Sylvain Saulnier) eta Eguzkiak (Javier Aguirre Gandarias).
Azukre belazeetan (Edit. Erein, 1987), Linkon (1991), hautsaren kronika (Edit. Alberdania, 1994, hurrengo urteko Kritikaren Sariaren irabazlea), Matriuska (Edit. Erein, 1995). 1997an Urgulleko arima herratua-El vigía de Urgull narrazioa argitaratu zuen. Donostiako Udala), Joxean Muñozekin batera idatzia. Gero eleberri bat argitaratu zuen: Gerezi denbora (Edit. Alberdania, 1999).
1990eko Ignacio Aldecoa (Tu quoque ipuinagatik) eta 1992ko Irun Hiria (Itoak ur azalera bezala ipuinagatik) literatur sariak ditu.
Azukre belazeetan ipuinak Gipuzkoako barnealdeko landa-giroan kokatuak ziren, eta Juan Rulforen lanen estiloa eta atmosfera ekartzen zituzten gogora. Mujikak denboraldi luzeak eman zituen Tolosa inguruko senide batzuen baserri batean, eta nekazarien hizkera jasotzen saiatu zen, bere lehen liburuko ipuin horietan ikus daitekeen bezala. Baserriko errealitateari lotutako hitz asko eskaintzen baditu ere, bere prosa landua eta aztertua da. Mujikaren lehen liburu honi buruz, Jon Kortazar kritikariak (Euskal literatura XX. mendean, Edit. Prames, 2000) liburuaren arabera, "liburuan errealismo fantastikoaren bidez deskribatzen den errealitatea gure garaietako desorekaren metafora bihurtzen da, mundua gobernatzen duen kausa ez-logikoa aurkitzeko ahalegin nabaria baitago". Kortazarrek uste du, halaber, pertsonaien ezaugarrietako bat babesgabetasuna dela, eta Mujikaren prosak "lokalismotik ihes egiten duela eta heldutasuna erakusten duela".
Mujika 1936-1939ko gerra zibilean interesatua egon da eta bere narrazioetan sarri islatu du. Gerezi denbora eleberriak Bilbotik Donostiara milizia anarkistek preso hartutako gotzain bat erreskatatzera joaten diren apaiz eta anarkista baten istorioa kontatzen du. Ez da gerra-narrazio tipikoa, baizik eta komedia kutsua du liburuaren zatirik handienean.
Hautsaren kronika, aldiz, kondaira eta tradizio gipuzkoarretan oinarritutako narrazioen bilduma da. Lehenengo "El Diario Vasco" egunkariaren "Zabalik" kultur gehigarrian argitaratu ziren.
90eko hamarkadan zehar, Mujikak euskal letretako hiru klasikoren testuen argitalpena ere prestatu du: Juan Ignacio Iztueta, Juan Bautista Aguirre eta Iuan de Tartas. Liburu horiek, denak Alberdania etxeak argitaratuak, Ez direlako aketsak, Arpoi baten eran eta Sugearen errautsa ziren, hurrenez hurren.
Testu antologikoa | |
-Uno. No quiero escuchar a ser. Dos. Ni naiz nagusia. En tres. de uno de uno hasi nintzela ni araudia egiten, buruan sortu ahal izateko, aletzen.-Nik uste nian, Andres, zuek ez nagusi ez jainko bizi nahi zenutela.-Hori libertarioaren arteko araua da. Berorrentzat, ni naiz nagusia.-Tres...? -El siguiente norma fue saber.-Tres. Hablar, yo voy a hablar. Berori, mutu. "Biba Bakunin!" más no puede decir. Y cuatro. El obispoa askatu y está acabando el ararteko para nosotros. Siempre!-Es bien -baietsi zidan, eskua emanik-. La ley de cuatro norma es poco.-En el uno que hay diez, para nada para que no hay en la ohituta dago.-Ikusten nola hire bihotz beltza en este pinporta txuriren bat gelditzen den? | "-Bat. Ez dut sermoirik entzun nahi. Bi. Ni naiz nagusia. Hiru...Banan-banan, araudiko arauak lardaskatzen hasi nintzaion, bururatu ahala.-Nik uste nuen, Andriusha, jainkorik eta nagusirik gabe bizi nahi zenutela.-Hori arau bat da libertarioentzat. -Hirugarrena? -Hurrengo araua jakin nahi nuen-Hiru. Hitz egin, neuk hitz egingo dut. Zu, mutu. Soilik esan dezake "Gora Bakunin! ". Eta lau. Gotzaina askatu eta hor bukatzen da gurea. -Ondo da-baieztatu zidan eskua luzatuz-. Lau arau gutxi dira-hamar betetzera ohituta dagoenarentzat, ia ezer ez.-Ez al duzu ikusten bihotz beltz horretan oraindik puntu zuriren bat geratzen dela?" |
(Gerezi denbora, Edit. Alberdania, 1999) |
Félix IBARGUTXI OTERMIN