Eskolak

La Salle-San Jose ikastetxea. Zarautz

Hain ona izan zen ongi etorria Anaientzat non hauek eskola berri bat ireki zuten. Eskola honen lehenengo zuzendaria frantziar bat izan zen, Maurice Anaia. Hau, Alkatearengana abiatu zen eta gutun baten bidez "ongi etorri maitagarria" eskertu zion. Ondorioz, Anaiek mesedea bueltatu zioten Zarautzi eskola bat sortuz. Horrela, Zarautzeko umeek eta gazteek aukera berri bat izango zuten, gaztelaniaz eta frantsesaz ikasiko zuten, ordea, aukera ez zen hain erraza izan. Helburu hura betetzeko Anaiek udaletxeko laguntza behar zuten. Hala nola, eskola berriak ondorengo baldintzak bete behar zituen: lokalak, altzariak eta haurren garbitasuna. Ondorengo egunetan udaletxea baldintzak betetzen hasi zen eta etxe-eskola bat eskaini zien Anaiei, "Portu" izenekoa, eta bide batez, altzariak ere eskaini zizkien. Egoera hau konponduta, eskolaren legalizazioari irtenbide bat eman behar zion eta hori 1906an lortu zen Hezkuntza eta Arte Ministerioari esker.

Beste aldetik, Anaiek beste helburu bat izan zuten: eskola dohainik izatea, baina kasu honetan ere, udaletxeko laguntza ekonomiko behar zuten, berriz, garai hartan udaletxeak zorrak besterik ez zituen eta ez zekien arazoa nola konpontzen. Behin egoera ikusita eta aztertua, Anaiek bi proposamen izan zituzten: alde batetik Udaletxeak mantendu behar zuen kuota, nahiz eta hau txikia izan, eta beste aldetik, gurasoek, bakoitzak bere neurrian, diru-laguntza ordainduko zuten. Hasieran udaletxeari ideia egokia iruditu zitzaion, baina bere kuota mantentzea ez zen lan makala izan, beraz irtenbide bat asmatu behar izan zuen eta hura zinegotzien eskutik etorri zen. Zinegotzi bakoitzak hilero bost pezeta jarriko zituen eta falta zen dirua, kuota osoa betetzeko gurasoek jarriko zuten. Lan hau aurrera eramateko udaletxeak langile bat eskaini zuen eta honek hilero diru-laguntza guztiak jasoko zituen.

1906an, arazo guztiak konponduta ematen zuenean, nobizioen egoitza aldaketa gertatu zen. Egoitza berria Irunen izango zen eta Zarautzeko Anaiak Irunera joan ziren, hiru Anaia izan ezik, irakaskuntzan lan egiten zutenak. Hauek, Zarautzen geratu zirenak, eskola etxe-eskola bihurtu zuten, baina horretarako eraikinak aldaketa batzuk behartu zituen, beraz, berriro udaletxera joan ziren laguntza eske. Udaletxearen erantzuna berriro baikorra izan zen eta eraikinak behar zituen konponketa guztiak bereganatu zituen. Ordea, Anaien pozak oso gutxi iraun zuen, 1913/14 ikasturtean I. Mundu Gerra hasita zegoen, diru-laguntza guztiak desagertu ziren eta haiekin batera Zarautzeko eskola.

Honekin amaitu ondoren, Anaiek ikasleen sailkapenari ekin zioten, ezaguerako maila desberdinak ezagutzeko eta eskola antolatzeko. Behin lan hau eginda, ikasleak hiru mailatan banandu zituzten. Esate baterako, 1905ean lehenengo gelan 30 ikasle zituzten, 40 ikasle bigarren gelan eta 60 hirugarren gelan, guztira 130 ikasle. Ikasle guzti hauek kontrolpean izateko Anaiek barneko arautegi bat sortu zuten. Arau hauen artean, batzuk oso bereziak ziren, esate baterako, lehenengo hezkuntzako ikasleek "Kristau Hezkuntza ikasi behar zuten", beste ikasleek ere ikasgai hau ikasi behar zuten, baina arautegian lehen hezkuntzakoak azpimarratzen zuten. Beste arau berezi bat adinarena zen, hau da, Zarautzeko ikasleak sei urterekin hasten ziren eta ikasketak hamahiru urterekin bukatzen zituzten, hau da, beste eskoletako ikasleen baino urte bat gehiago bete behar zuten. Arautegiarekin bukatzeko beste bi arau azpimarratuko ditugu: jai egunetakoa eta diziplinakoa. Jai egunetan Zarautzeko ikasleak eskolara joaten ziren otoitz egitera. Eskolan, irakaslearekin geratzen ziren eta elkarrekin "divinos oficios" entzuten zuten. Diziplinari buruz ez dago asko esaterik. Betidanik diziplina Salletarren ezaugarria izan da, diziplina zorrotza, oso zorrotza, eta horretarako sariak eta zigorrak erabiltzen zituzten.

Curriculumaren arloan, ikasleek ikasten zituzten ikasgaiak Moyano Legeagoak ziren, alegia, Erlijioa eta Doktrina, Irakurmena, Idazmena, Historia Sakratua, Gaztelania Gramatika, Aritmetika, Gizalegea eta Historia eta Geografia. Klaseak goizeko zortzietan hasten ziren Otoitza eta Hausnarketarekin. Ondoren, 8,30etan ikasleek ikasitako gaiak buruz esan behar zituzten. 9etan Gramatika Diktaketa eta Analisia egiten zituzten eta 10etan Estilo, Kontaketa eta Grafikoen Zuzenketa. Klaseak 11etan bukatzen ziren Otoitza eta irteerarekin baina 13etan berriro hasten ziren. Lehenengo jarduera Otoitza zen Idazketa eta marrazkiarekin jarraitzeko 13,45era arte. Momentu honetan Irakurketa azalpenekin egiten zuten eta ondoren, 14,45etan, Aritmetika eta ariketak. 15etan atsedena eta 15 minutu beranduago Historia eta Geografia. Bukatzeko 16etan Doktrina ikasten zuten eta eguna bukatzen zen 16,30 Otoitza eta irteerarekin. Ikusten dugunez, irakurketa eta idazmen ikasgaiak garrantzi handia zeukaten curriculumean.