Trapagaran (1972)
Hirurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran iritsi zen ikastolen mugimendua meatzaldera. Kulturaren mundura lotutako pertsona batzuen iritziz, legeak ez zien behar beste leku uzten euskarari eta euskal kulturari, Indarra eta Denetarako dantza taldeetan ziharduen jendea zen, bai eta Larrañeta mendi taldekoak ere. Eskolaurreko aldian, besterik ezean, euren seme-alabak batuko zituen ikastola sortu beharra zegoela ikusi zuten laster. Ikastola zakar hazi zen, eta gurasoak lokal gehiago kontratatu behar zituzten. Itxaropenak bi hezkuntza lerro ezarri zituen eta hirurogei ume baino gehiago batu zituen. Zailtasunak Oinarrizko Hezkuntza Orokorrean sartzerakoan etorri ziren. Sortzaile batek Patronatuarekin zubia egitea lortu zuen, baina handik gutxira, Herrikoak bere ikasgeletara biltzeko eskaintza egin zuen. Berriz ere ikastetxeak ikasleak hartzeko lehian zebiltzan. Herrikoa ikastolak gerorako euskal eskola publikoaren sorburua izateko proiektua igorri zuen, eta Berriotxoa Ezkerralde guztirako ikastola bat egiteko asmoz. Ez batak ez besteak ez zuten bete. 1974an Itxaropenako lehen ikasle taldea heldu zen Patronatura lehen hezkuntzako ikasketak egiteko. Gutxi izan ziren, uste baino gehiago beharbada. Patronatua lehenengo eta Asti Leku gero, behin behineko konponbidea izan ziren. Aurrera jarraitu eta gerora Asti Leku eraikitzeari ekin ziotenek, konpromiso pertsonalagatik egin zuten.
- ARREDONDO, Joseba. Asti Leku ikastola (1863-2003). 40 urteurrena. Asti leku Ikastola Kooperatiba Elkartea, 2004.
- ARRIEN BERROJAETXEBARRIA Gregorio. "Bizkaiko ikastolak. 1957-1972. Beren hasiera eta antolaketa". Sekzioko koadernoak. Hezkuntza. 6 zbk., 15-289 orr. Donostia. Eusko Ikaskuntza, 1972. [Kontsulta data: 2012ko otsailak 27].
- ASTI LEKU Ikastola Kooperatiba. [Kontsulta data: 2012ko otsailak 27].