Pirinioetako Haranen eskualdea. Argi eta garbi definitutako beste eskualde natural bat da. Erronkari, Zaraitzu eta Aezkoako haranek osatzen dute, eta, funtsean, pirinearra edo alpetarra da, batez ere bere goiburuetan. Zaraitzuko haranaren behealdean, haren eremu geografikoaren barruan, Nabaskozeko almiradiarra dago, eta, Pirinioetako eskualde horren inguruan, Urraul garai eta behealdeko haran txikiak ditugu, Longida, Artze eta Erro, eta horiek ere parte hartzen dute bertako klima hotzean. Hiru haran nagusi horiek, Erronkari, Zaraitzu eta Aezkoa, Ezka, Zaraitzu eta Irati ibaien sistema hidrografikoak eratu ditu, hurrenez hurren. Bere sistema orografikoa Pirinioetako burualde komunean eta bertatik abiatzen diren kontrahormetan oinarritzen da. Haran horien Pirinioetako zatia Izabako Hiru Erregeen Mahaitik (Iror Erregue Maia) Orreaga ingurura (Roncesvalles) hedatzen da. Haitz harroz eta pago, izei, pinu eta haritzez osatutako oihan zabalez osatutako gune eder honek, bere teilatu zorrotzezko herri politekin, ikuspegi harrigarria eskaintzen dio bisitariari. Bere geografian, San Martin leizea eta Larrako (Izaba) fenomeno karstikoa daude; Iratiko oihan handia, Irabiako (Salazar-Aezkoa) urtegi ederra eta Arbayungo arroila ikusgarria (Nabaskozeko almiradiak). Bere fauna nagusiak ehiztariaren paradisu bihur dezake, han hartz arreak, sarrioak, orkatzak eta xabaliak hazten baitira. Harrapari fauna aberatsa ere badago: arrano anitzak, ugatzak, putreak, mirotzak, miruak, beleak, etab. Haien ekonomia zurean eta ganaduan oinarritzen da funtsean. Inguru malkartsu horretako egur ia guztia eraldatu gabe saltzen da. Zerrategi batzuek baino ez dute industria-txiki bat. Ardi gaztaren fabrikazioa gainbehera garbian dago eta artilea prezio irrigarrietan saltzen da. Belaguako lautadak, Izaban, egokia dirudi herriaren bizitza ekonomikoa ziurtatzeko, Belabarze eta Mintxateko osagarriekin, turismoa laguntza onargarritzat baino ezin baita hartu. Erronkari ibarreko zazpi udalak: Burgi, Bidankoze, Erronkari, Garde, Urtzainki, Izaba eta Uztarroz, lehen esan bezala, egurretik eta aziendatik bizi dira. Zaraitzuko eta Aezkoako ahizpek bezala, paisaia gozoan kokatuta, klima ezin hobea dute udan, eta zakarra neguan eta udaberrian. Zaraitzuko haranak hamalau herri ditu: Izalzu, Otsagabia, Ezkaroze, Jaurrieta, Orontze, Espartza, Ibilzieta, Sartze, Gorza, Igari, Izal, Uskartze, Izize, Galoze eta Erripaldako baserria, eta batez ere goialdean, Erronkarikoaren ezaugarri berberak ditu. Aezkoakoak, Zaraitzutik Artzeraino hedatzen denak, Abaurregaina, Abaurrebehea, Aribe, Hiriberri Aezkoa, Aria, Orbara, Orbaitzeta, Garaioa eta Garralda herriak ditu. Ezaugarri ekonomikoak, beste bi bailaretakoen antzekoak, patata gehiago landatzen dutenak. Urte askotan, hiru haranak ia inkomunikatuta egon ziren. Haien errepideek beren ibaien norabidean jarraitzen zuten, hegoalderantz. Baina, gaur egun, zeharkako errepideak eta nazioarteko bi daude, Zuberoa eta Biarnorekin lotzen dituztenak.