Eskultoreak

Etxebeste Zuloaga, Ion

1959ko urtarrilaren 26an Errenterian (Gipuzkoa) jaiotako eskultorea.

1975 eta 1980 artean Bilboko Arte Ederren Fakultatean ikasi zuen eta karrera bukatzean eskulturan aritzea pentsatu zuen. Aldaketa horren arrazoiak artistak berak aipatzen ditu "Gara" egunkariari eskainitako elkarrizketa batean:

"[?] arrazoi ekonomikoengatik, batez ere, zine-ekoiztetxe batean hasi nintzen lanean, marrazki bizidunetan, eta han sei urte eman nituen zineman bakarrik, erabat xurgatzen ninduen jarduera zelako, eta, gero, beste gauza batzuk egiteko gogo handirik ez nuelako. Baina iritsi zen momentu bat erabaki bat hartu behar nuena, edo zineari emana jarraitzen nuen, lanbidea eta helburua bezala, edo nire bizitzari aldaketa bat ematen nion eta gehien interesatzen zitzaidanera salto egiten nuen".

Azkenean, zinema utzi eta eskulturan aritzea erabaki zuen, eta jarduera hori Errenteriako (Gipuzkoa) Xenpelar zentroan partekatu zuen marrazketa eta anatomia irakaskuntzarekin, 1989ra arte.

Bere ibilbide artistikoan zehar, hainbat erakusketatan parte hartu du, bai banakakoetan, bai kolektiboetan. Lehenengoa 1987an egin zuen, Errenteriako Gaspar Galerian. Urte berean, bere lana bere jaioterriko Kultur Etxean (Kapitain-Etxean) ere erakutsi zuen eta Tolosako (Gipuzkoa) Euskal Eskultoreen V. Erakusketan parte hartu zuen. 1988an Artelekun (Gipuzkoako Foru Aldundiko Arte Zentroan) lan egin zuen, Tolosako Euskal Eskultoreen VI. Erakusketan berriz parte hartu zuen eta zeramikazko horma-irudi bat egin zuen Errenteriako (Gipuzkoa) Udal Kiroldegiko igerilekuetarako.

Urtebete geroago, Torsos y Cabezas bere lanak Donostiako Caja Postal dendan ikusi ahal izan ziren.

Edorta Kortadi kritikariarentzat, une hartan, Ion Etxebesteren eskultura honako leku honetan zegoen:

"industriaren eta eraispenaren ondorengo lerroa, non burdina, beira, zementua eta sukaldeko objektuak manipulatu eta puzzle baten pieza gisa erabiltzen diren, eta puzzle horren bidez eraikitzen eta egituratzen da artelana".

1990ean, Errenteriako (Gipuzkoa) Gaspar Galerian erakutsi zituen berriro bere eskulturak, eta obra helduago eta aztertuago batzuekin etorri zen. Oraingoan, gorputz-enbor eta buruak erakusteaz gain, eskultura kontzeptualagoak ere erakutsi zituen - Carretilla abierta en canal edo Pala con embudo- Marcel Duchampen Ready-made-en ildotik. Hala ere, Iñaki Ruiz de Eguino kritikariarentzat:

"Ion Etxebesteren ikerketa-lanaren alderdirik interesgarriena ez da ready-made-ak aplikatzeko filosofia, baizik eta irudi erreferentzial horietako bakoitzari ezartzen dion karga sinbolikoa".

Hala, karga oniriko baten konfluentzia beste erreferentzia ikonografiko batzuen gainean ezartzen da.

Urte berean, Iruñeko Pintzel Galerian hainbat eskultura eta marrazki erakutsi zituen, gorputzaren eta hiri-paisaiaren narriadura islatzen zuten busto batzuk. Materialei dagokienez, etapa honetan nolabaiteko gogortzea nabari da. Lehenago, bere eskultura margotuetan, poliesterra edo egurra bezalako materialak erabiltzen zituen, gero hormigoia sartzen hasi zen, material astunagoak eta zakarragoak, errealagoak. Artistak berak dioen bezala:

"Kontua ez zen material bat manipulatzea eta forma bat ematea, baizik eta materia bera hartzea eta hiri-paisaian agertzen den bezala aurkeztea".