Politikariak eta Kargu publikoak

Elosegi Odriozola, Joseba

1915eko abenduaren 6an Donostian jaiotako politikaria, 1990eko azaroaren 5ean hiri berean hildakoa.

1970eko irailaren 18an, Francoren aurrean, Espainiako Estatuko buruak parte hartzen zuen Nazioarteko Pilota Txapelketa zela eta, Anoetako frontoian suaren eraginez immolatzen saiatzeagatik da ezaguna.

1936ko gerra hasi zenean boluntario hasi zen lanean, Gipuzkoa inbaditzen zuten erreketeen aurka egiteko. Ofizial mailara igo zen Asteasuko Santa Marina baselizako ekintzan. 1937ko martxoaren 31n Durangon izandako bonbardaketa ikusi zuen Urko mendiaren hegaletik, eta troparen agintea zuen ofizial bakarra, Gernikakoa, izan ere, bere unitatea hiribildu historikoan zegoen garai hartan. Santoñako ituna bideratzean, bere armak italiarrei eman zizkien Limpiasen. Itunaren baldintzak bete gabe, garai hartan kapitaina zen Elosegi, beste ofizial batzuekin batera, Barquín de Castro Urdiales ikastetxean giltzapetu zuten, eta han tropa espainiarrek italiarrak ordezkatu zituzten presoen zaintzan. Gero, Duesoko presondegira eraman zuten eta heriotza-zigorra ezarri zioten. Bere bizitzaren ordez, 1938ko urtarrilaren 20an, errepublikanoen azken zigorrera kondenatu zuten, eta egun batzuk geroago, Kataluniako frontera igaro zen komandante-mailarekin. Frantzian errefuxiatu zen, baina alemaniarrek Estatuaren lurraldea eremu libre eta okupatuan zatitu zutenean, libre geratu zen. Handik muga zeharkatu zuen 1942ko otsailaren erdialdean, euskal erresistentzian laguntzeko eta aliatuei laguntzeko, lotura, espioi eta muga pasabide gisa. 1946ko uztailaren 18an harrapatu zuen Espainiako poliziak, beste batzuekin batera, Donostiako Artzain Onaren katedralaren gorenean ikurrina bat jarri berri zuenean. Handik denbora batera, erbesteratzea erabaki zuen, baina mugaren alde honetara itzulita, 1950eko uztailaren 18an berriro atxilotu zuten. Espetxean egon ondoren, Lapurdira itzuli zen, eta han bizi izan zen 1964ra arte, familiarekin. Anoetako bere ekintza ausartaren ondoren 17 egun egon zen hil ala bizi. Ondoren, 7 urteko kartzela-zigorra ezarri zioten (1972ko otsailaren 17an), eta horietatik hiru eta hilabete bete zituen, Matesa "auziko" iruzurgileen alde emandako indultuaz baliatu baitzen. Espetxean idatzi zuen Quiero morir por algo ospetsua, Frantzian argitaratua, eta haren bizitza, Gernikaren suntsipena eta borrokalari idealista eta inozo samar baten gogoetak kontatzen ditu. 1977ko uztailean, Franco hil zenean (1975), diputatu izateko aurkeztu zen frankismo osteko lehen hauteskundeetan (akta lortu gabe), EAJren zerrendetan, eta alderdi horretako kide izan da beti.

Bere nortasunari buruzko dokumentalak egin dituzte: Jeremy Wallingtonen The Man at The Window (Gizon bat leihoan) film laburra (1971) eta Ikuska 2, Pedro Olea (1979, pertsonaia elkarrizketatua) film labur dokumentala.

  • LARRAÑAGA, Koldo; CALVO, Enrique. Lo vasco en el cine (Las personas), Donostia, Euskadiko Filmategia, 1999.