Zazpi euskal lurraldeak batera
XIX. mendean agertutako euskal adierazpen honek XVIII. mendean ditu aurrekariak, eta XX. mendean zabaldu zen.
Larramendi jesuitak aipatu zuen, Ilustrazioaren mende erdialdean, "Pirinioetako Probintzia Elkartuen Errepublika" aipatu zuen Sobre los fueros de Guipúzcoa (1988: 70-71) liburuan. Errepublika horretan euskaldun guztiek ikasiko eta hitz egingo lukete euskara. Hala ere, Peñaflorida kondeak eta haren taldeak 1765ean sortutako Euskalerriaren Adiskideen Elkartean ezarritako leloa Irurak Bat izan zen, Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabari erreferentzia argia eginda, eta elkartearen helburua Zientziak, Arte eta Letra Ederrak lantzea zen.
1836an, Antoine d'Abbadiek eta Agustin Chahok batera argitaratutako gramatika "Zazpi Uskal-Herrietako Uskalduner" eskainita dago, eta Louis-Lucien Bonaparte printzeak Londresen 1863an mapa linguistikoa argitaratu zuenean, izenburu hau eman zion: Carte des Sept Provinces Basques..., "Zazpi Euskal Probintzien Mapa...".
Baina Euskal Herrian nahiz diasporan (Buenos Aires, Habanan, Madrilen...) indarra hartu zuen adierazpenak aurreko lotura Nafarroara zabaltzen du: Laurak Bat. Baina euskaldunen arteko lotura, Pirinioen alde batekoena nahiz bestekoena, 1889an zehaztu zen Montevideon, Euskaldun guziak bat izeneko elkartean; Mendiague anaien eraginez Euskaldunak bat izatera pasatu zen.
Zazpiak Bat, lelo eta ezaugarri gisa, Felipe Casalen Ama Euskarari. Zazpiak Beti bati izeneko poema akrostiko batean hasi zen itxura hartzen 1891n. Eta hurrengo urtean, Donibane Lohitzunen Antoine d'Abbadieren babespean antolatutako Grandes Fêtes Internationales du Pays Basque jaialdian agertu zen zazpi probintzien armarria. Hiriart-Urruty idazleak Baionako Eskualdunak egunkarian aipatu zuen egun horretan apaindu zirela herriko kale eta balkoi guztiak ikur horrekin. Era berean, Abbadiek 1892an jaietako diskurtsoa Biba Zazpiak Bat oihuarekin amaitu zuen. Charles Bernadouk, hurrengo urtean, Azpeitiko euskal jaietara Abbadierekin batera joan zen Baionako gaskoiak, gertaerak liburuxka batean kontatu zituen. Izenburu hau du liburuxkak: Azpeitia. Les fêtes euskariennes de septembre 1893. Zazpiak Bat (Baiona, 1895). Gauden Gu Eskualdun izenburuarekin, Gratien Adema "Zalduby" idazleak, 1893an, arrakasta handia izan zuen poema bat idatzi zuen. Askok abestu zuten eta gaur egun oraindik ere ezaguna da abeslari modernoek egindako egokitzapen eta bertsioengatik. Hona hemen leloa eta lehen ahapaldia:
Zazpi Eskualherriek bat egin dezagun
Guziak bethi, bethi, gauden gu Eskualdun.
Agur eta ohore Eskualherriari,
Lapordi, Basa-Nabar, Zibero gainari,
Bizkai, Nabar, Gipuzko eta Alabari.
Zazpiak bat besarka lot beitez elgarri.
Ezaugarri hori Ameriketan ere zabalduko da, aipatu dugun bezala. Izan ere, Goytiñok, Kaliforniako Eskual-herria (1893-1898) izenburua duen San Franciscon euskal egunkaria zuzentzen duen abokatuak, bere egin zuen leloa eta Jean Mendiaguek Buenos Airesen, 1900ean, Zazpiak bat, Eskualdun kantuak izenburuarekin abesti bilduma argitaratu zuen. Mendiaguek Pedro María Otañoren Artzai-mutilla operaren arrakasta aipatzean hauxe idatzi zuen: "Zure fama ez da zabaltzen "Laurak Bat" -ean bakarrik / Laudorioak hartu dituzu Zazpi Probintzietarik". Otañori 1900ean datutako poema batekin erantzun zion, Zazpiak Bat izenburuarekin.
Kontinenteko euskaldunez eta euskaldun atzerriratuez gain penintsulako euskaldunek ere (Iparraguirre, Campión, Arrese-Beitia, Claudio Otaegui eta abar) adierazi zuten testu eta bertsoetan, bigarren gudu karlistaren amaieran, euskaldun guztiak bakean elkartzeko desio orokorra. Poemetan agertu ohi diren irudietan, oro har, zazpi seme-alabaren ama-hizkuntza islatzen da, edo Bidasoako bi aldeetara zabaldutako zazpi adar dituen haritza. Izan ere, Bidasoa muga artifiziala da, eta euskaldun guztien bihotza bereizterik ez du lortu, euskara baita guztien lotura. Gernikako Arbola abestiarekin batera, beraz, Zazpiak Bat izango da euskaldun guztiak bilduko dituen sinboloa, Nafarroako Euskararen Elkartearen medailan irudikatutakoa.
XX. mende osoan, arrakasta handia izango du eta leit-motiv izango da idazle askorentzat, bai Pirinioen alde batean, bai bestean, bai atzerrian. Oxobi, Barbier, Elissalde, Broussain, Aitzol,... Rosarion (Argentina) euskal etxeak, diasporako beste hainbat lekutan bezala Zazpirak Bat izena izango du eta hamabostekariak ere hasiera batean (1922) izen hori hartuko du. 1943ko okupazio alemanean, Féderation des Jeunes Basques pour la défense de la Culture Basque (Euskal kultura babesteko euskal gazteen federazioa) elkarteak Zazpiak Bat ezaugarria hartuko du. Bordelen, emigratutako euskadunek gaztelaniaz, euskaraz eta frantsesez idatzitako aldizkaria argitaratuko dute, Zazpiak Bat izenarekin (1966), eta Renon, Zazpiak-Bat Basque Club Newsletter (1968) izena hartuko du hamabostekariak. Geroago, guztiok ezagutzen dugun eragiketa matematiko-aberkoia, 4+3 = 1 ekuazioa agertu zen, Euskal Herriko hainbat hormatan grafitti gisa agertutakoa.
Hau da, Zazpiak Bat leloak euskal alderdi nazionalista guztien literatura propagandistiko guztiak, sinboloz blaitutako objektuetan, erreferentzia baten balioa izan du, Zazpi Euskal Probintzia Elkartuen independentziaren, loturaren eta autodeterminazioaren ametsak eta gurariak bilduta; etorkizun horrek, batzuetan, Antso III.a Nagusiaren garaiko Nafarroako Erresumara jotzen du.