Gerrillariak

Santa Cruz Loidi, Manuel Ignacio

Maiatzean karlismoak gero eta indar handiagoa hartzen du diziplinaren diziplinari eta enkoadratze egokiari esker. Eraulen ematen da jada deklaratutako eta nabarmena den guda baten lehendabiziko bataila garrantzitsua. Santa Kruzek, halere, guda bere kasa egiten jarraitzen du. Ekainean Endarlazako (Naf.) 36 karabinerok zaindutako gotorlekua bere 200 gizonez eraso zuen. Lehendabizi emazte eta semeak bahitu bezala hartuz, karabineroak ikurrin zuri batez amore eman nahi dutela antzematen da, baina, gerrillariek aurrera egin ahala tiroz hasten dira 12 erasotzaile zaurituz. Erantzuna ikaragarrizkoa izan zen; bizirik atera zirenek hilabete horretako 4an errukirik gabe fusilatuak izan ziren.