Gerrillariak

Santa Cruz Loidi, Manuel Ignacio

Agintari errepublikarrek bere buruari prezioa jarriz, urtarrilaren 31an Lizarragak etsaiaren aurrean, Aian, bakarrik uzten du; bere liskarrak eta gaitzespenak -1870eko eta 1872ko ofizialen eta latorrigileen ihes egiteak- bata bestearen atzean datoz, karlisten buruzagien belarrietara abade-gerrillariari egotzi edota berak egindako sarraskien kontakizunak iristen zaizkien bitartean. Bere izenaren aipamenak bakarrik bere lurralde-kide zirenengan laztura sorrarazten zuen. Murrizteko asmoz, Lizarraga Santa Kruz bisitatzera joan zen Lekunberrik zeukan lekura berarekin akordio batera iristeko asmotan. Hainbestekoak ziren abadeak ezarritako baldintzak eze, ez zen otzantasuna izateko aukerarik. Istilua 1873ko martxoaren 17an bere gorenera iritsiko da Lizarragak azken zigorra Santa Kruzentzako eta bere Idazkaria den Cruz Ochoarentzako agintzen duenean. Bere indarrak karlisten gudaroste erregularretan barneratuak izango ziren. Apirilean Juan Egozkue komandante karlista fusilatzea agintzen du eta handik gutxira bere ibiltzeko baimenik gabe ibiltzea debekatu egiten du.