Ekonomikoak eta sozialak

Gipuzkoako Caracasko Errege Konpainia (1995ko bertsioa)

Errentagarritasuna. Sozietatearen kapitalari dagokionez, nabarmentzekoa da hasierako zenbatekoari (700.000 pezeta baino gutxiago, hau da, aurrekontuaren erdia baino gutxiago) laster kopuru berriak gehitu zitzaizkiola. Alde batetik, 1752an kapitala bikoiztea onartu zen, Konpainiak lehen etapan metatutako erreserben kontura. 1766an antzeko beste gehikuntza bat adostu zen metatutako erreserben kontura. Bide horretatik, kapital soziala 2.000.000 pezetatik gorakoa zen. Baina, gainera, eta Konpainiaren biraketa zabaltzeko asmoz, Konpainiak hainbat mailegu jaso zituen, eta interes desberdinak ordaindu zituen: %6tik %2,5era. Haren politika, jakina, interes larrienak ordaintzeko maileguak bertan behera uztea izan zen. Merkataritza-enpresa baten eraginkortasuna, Gipuzkoako Caracasena bezalakoa, errentagarritasunaren arabera neurtzen bada, esan daiteke erakunde hori benetan eraginkorra izan zela. 1930eko hamarkadan, % 20 inguruko urteko dibidenduak banatu zituen. Hala ere, gauzak aldatu egingo lirateke erakundea bere egoitza nagusian Madrilera eraman zutenean. 1752tik aurrera, akziodunei urteko % 5eko banaketa ziurtatu zitzaien, eta hori ia sozietatearen amaierara arte egin zen.