Gipuzkoako sailkapen nagusia. Urretxun jaio zen 1791ko irailaren 15ean, Gasteizen hil zen 1844ko abenduaren 19an.
Oro har, "Artzaia" (Artzaina) ezizenaz ezagutzen zen, bere ogibidea hori zelako Napoleonen tropen aurkako mugimendu orokorra hasi zenean, Gaspar artzaina izan zelarik 1810eko ekainean Gipuzkoan beste sei pertsonarekin altxatu zen lehena. Talde hori handituz joan zen, buruzagi zen hiru batailoi osatu eta antolatu arte. Kanpainan zehar hainbat aldiz garaitu zituen soldadu inprobisatu hauekin aurkako alderdiko jeneral bat baino gehiago, indar disziplinatu ugari zeramatzana. Gorosabelek bere datu nagusiak bildu dizkigu: "Hasieran, posta eta konboien bizkartzainei eraso egitea besterik ez zuen egin, jokaldi solteak ezustean harrapatzea, etsaiari edozein modutan enbarazu egitea, eta herrialde barrura sartzeko hark ezagutzen ez zituen mendi eta bideetatik erretiratzea, babesa eta begikotasuna baitzeuzkan. Pixka bat antolatzera iritsi zenean, eskaini zitzaizkion abagune guztietan aurre egin zion frantsesari, eraso egin zion eta ez gutxitan harrapatu ere. Beraz, gerrako ezusteko eta ekintza asko eman zituen, eta luze joko luke hemen aipatzeak, bere trebetasun eta dohain militar onak erakutsiz.
Cambron, Doumouthier, Mouton, Austenac eta Palombini, frantses jeneral akreditatuek, froga onak izan zituzten gipuzkoar ausart honen kualitate militar bereizgarrien ekintza formaletan; Azpeitiko Loiola é Izarriz zelaiak, Segura, etab. lekuko izan zirela. Baina ez ziren probintzia horren mugen barruan bakarrik egon, baita handik kanpo ere; Orozkon, Lequeition, Gernikan, Durangon, Urduñan eta Bilbon, Bizkaian, Castiliscarren, Muezen, Irurtzunen eta Arakilen, Nafarroan, gertatu zen bezala. Hala eta guztiz ere, hiru bala jaso ondoren, Independentziaren Gerra amaiturik, bere sorterrian baztertuta geratu zen, eta erregearen gobernuak ez zion inolako saririk eman, eta, zalantzarik gabe, merezi zuen. Bigarren garai konstituzionalean, alderdi liberalean konprometitu zen; eta 1823an Frantziako armada sartu zenean, barrura erretiratuta, Asturiasen eta Galizian brigada baten agintea lortu zuen. Orduan gobernu konstituzionala deseginda, Frantziara joan behar izan zuen gerrako preso gisa; eta ezin izan zuen Espainiara etorri, emandako amnistietatik kanpo zegoelako.
Emigratu egin behar izan zuen, beraz, harik eta, 1833ko urrian probintzia hartan gertaturiko gertakari politikoek hura berehala etortzea eskatu zuten arte, Federico Castañon kapitain jeneralak deiturik egiaztatu zuen bezala, indultua jasoko zuelakoan. Gerra Zibilean bertan brigadier mailara igo zen probintzia honetako komandantzia nagusiarekin, eta aurrerago nazioko armadetako landa-mariskal mailara. Bakea egin ondoren, probintzia horietako kapitaintza nagusiko bigarren kabo izendatu zuten. Kargu horretan zegoela, gaixotasunez hil zen Gasteizen 1844ko abenduaren 19an, berrogeita hamahiru urte zituela. 1852ko ekainaren 20an, probintziako diputazioak Vila-realeko parrokia-elizara eraman zituen haren gorpuzkiak, eta hileta-funtzioa betez utzi zituen panteoi batean. Panteoi hori probintziako diputazioak eraiki zuen, bai independentziaren gerran, bai bigarren gerra konstituzionalean, bai azken gerra zibilean, eskainitako zerbitzu bikainen oroimenez.
Elisabet Katolikoaren errege-ordenaren gurutze handia zuen, eta beste zenbait gurutze ere bai; eta, hil ondoren, San Hermenegildoren gurutze handia eman ziotela iragarri zuten. Isila eta apala zen bere ekintzetan: adoretsua eta lasaia borroketan; berezko talentu arruntez jantzia: zintzoa eta zintzoa, gizatiarra gerran". Esan izan da Arocena- Zumalakarregik bere idazkari zela idazten irakatsi ziola, baina hori egia izan daitekeen arren, Iruñeko Elizbarrutiko Artxiboan kaligrafia bikaineko bere sinadura bat gordetzen da. Bereak dira Isabel Erreginari eta Cristinari zuzendutako 12 bertso-lerro hauek: Don Gaspar de Jaureguic bere anai euskaldunai zortzitan, Tolosan (Gipuzkoa) argitaratutako euskerazko orria. 1893ko abenduaren 7an, Donostiako Udalak kale bati bere izena jartzea erabaki zuen. Aldamar kalean hasi eta Pasealeku Berrian amaitzen da.