Erlijio ordenak

FRANTZISKANOAK

Viana. San Juan del Ramo komentua. Karlos Vianako printzeari esleitzen zaio 1440. urtean frantziskotar begiraleen alde Burgosko frantziskotar probintziako komentua sortu izana. Hauek, geroago, Aragoiko Komentuen esku utzi zuten, eta Burgosera itzuli zen berriro. Val-de-Araseko soroetan eraikita zegoen. Ordenaren historialari P. Francisco Gonzagak 1587an idatzi zuen erlijiosoak ez zirela hamar baino gehiago izaten, lekua oso egokia baitzen erretirorako eta ikasketarako. Komunitatea eraberritu ondoren, irakasle berriei gramatika hobetzeko erabili zen. XVII. mendean Vianara bertara joan zen, eta 1642an hasi zen eraikuntza berria egiten. 1647an komentu berria amaituta zegoen. Harresiz kanpo eta Vianako parrokiekin bat eginez ezarri zen. Komentua 1642. urtean inauguratu zen. Urte batzuk geroago, 1677. urte inguruan, eliza berria eraiki zen. XVII. eta XVIII. mende osoan zehar, komunitateak hainbat agintari elizkoi eta dohaintza jaso zituen. Horietako bat, Juan Cueto jaunarena, 1676an, Aristotelesen obrak dira, Platonena, Teophrastorena, Pliniorena eta Bibliarena. Ordenako kronikariak, Garayk, komentuko liburutegia preziatutzat jotzen du, garai hartan hogeita hamar erlijioso baitzituen. Morala, filosofia eta teologia ikasten ziren. 1825ean Filosofiako Ikastetxe bat zuen, Iruñea, Zangoza, Tafalla, Tutera, Lizarra, Alfaro, Calahorra, Nalda, Navarrete, Rocaforte eta beste hainbat komentuk diruz lagundua. Komentuak, XIX. mendean, gorabehera politikoak bizi izan zituen, lehenik 1814 eta 1822ko hamarkadetakoak, eta gero 1835ekoak, Mendizabalen legekoak. 1821ean, Burgosko frantziskotar probintzia osoko batzar bat egin zen. 1823an, eta baioneten artean, komunitatea Logroñora eraman zuten. Urte bereko maiatzean, frantziarren laguntzarekin ordena berrezarri ondoren, fraideak Vianara itzuli ziren, eta harrera handia egin zieten. 1836an, desamortizazioari buruzko legea zela eta, frantziskotarrak Vianatik atera ziren eta, horrela, San Juan del Ramo komentua kendu egin zen, Juan de Ichaso sindikoa izan zelarik.