XIII. mendean, San Frantzisko Asiskoak Konpostelara zihoala Euskal Herrira egin zuen bisita, eta frantziskotarren komentuak sortu ziren Gasteizen (1214), Iruñean (1230), Baionan (1242), Tuteran (1275?), Erriberrin (1243 edo 1345), eta hurrengo mendean Bermeon (1357) eta Miranda Ebron (1397). XV. mendekoak dira, gutxienez, Izaro Forua (1427), Bilbo (1446 edo 1475), Urduña (1471), Bastida (1447), Viana (1440), Azpeitia (1497) eta Piedrola de Campezu (1473). XVI. mendea emankorra izan zen: Arantzazukoa (1514), Sasiola Debakoa (1504), Elgoibarkoa (1516), Arrasatekoa (1582) eta Tolosakoa (1587) sortu ziren. XVII. mendean, Donostiako (1606), Zarauzko (1610), Gasteizko (1635) eta Argantzungo (1670) komentuak ugaritzen jarraitu zuen. Hori guztia kontuan hartu gabe Gipuzkoan bakarrik XVI. mendean hamar lekaime komentuak sortu zirela: Santa Ana eta Vidaurreta, Oñatin (1509), Arrasaten (1511), Seguran (1519), Elgoibarren (1533), Azkoitian (1589), eta XVII. mendean Bergarako Hirutasun Santua (1600), Zarautz (1611), Tolosako Santa Klara (1612) eta Eibarko Isasi (1618). Neurrigabeko gorakada horrek Mutrikuko Batzar Nagusiak asaldatu zituen; izan ere, 1612an bilduta, fundazioak mota guztietako lizentzia eta baimenak zituzten fundazioetara mugatu behar izan zituzten. 1699an berriro elkartu ziren, eta berriro azaldu zioten erregeari handitze horren desegokitasuna, mantentzeko zailtasunengatik. 1708ko otsailaren 28ko errege-hornidura batek xedatzen zuen ezin zirela sortu benetako lizentziarik gabe, ezta probintziakoa ere. 1836ko Espainiako legeak kendu egin zituen fraideen erretiro-, otoitz- eta irakaskuntza-etxe horiek, baina gerra zibilaren ondorioz ez zen desegin. Nafarroan bakarrik eragingo die legeak: Iruñea, Tutera, Viana, Lizarra, Zangoza, Tafalla, Rocaforte eta Arizcungo komentuei. 1839an bakea egin ondoren, Espainiako gobernuak komentu horien existentzia onartu zuen, nahiz eta haien ondasunak Espainiako jabetza nazionalekoak izan. Hala eta guztiz ere, mojek beren jabetzak izaten jarraitu zuten 1851n Espainiako Erreginaren eta Aita Santuaren arteko konkordatua egin zen arte. Artikulu baten arabera, kontenplaziozko bizitzan nesken heziketa eta irakaskuntza edo karitatezko lanak biltzen dituzten erlijiosoen etxeak kontserbatu behar dira.