Industriak

LEMOIZKO ZENTRAL NUKLEARRA

Iberduerok Euskal Herrian proiektatu zituen zentralak Ea, Lemoiz, Deba eta Tutera izan ziren. Petrolioaren prezioaren neurrigabeko gorakadak eragindako munduko krisi energetikoa oraindik hasi gabe zegoen, eta garapen basatiaren emaitzak mundu osoan agertzen eta erantzuten hasi ziren. Lau zentralek, baina, topo egin zuten sortzen ari zen ekologismoaren eta, batez ere, inguruko herrien aurkakotasunarekin. Herritarrak Barakaldon amoniakoa egiteko hainbat planta eraikitzearen eta Europako beste eremu batzuetan hainbat ekintza egitearen aurka agertu den aurrekariarekin, Eako, Debako eta Tuterako proiektuak geldiaraztea lortuko dute. Lemoizkoak, ordea, aurrera jarraituko du, nahiz eta oposizioa izan. 1972ko apirilaren 18an, Iberduero SAk Lemoizko zentral nuklearra eraikitzeko behin-behineko lizentzia eskatu zion Mungiako alkateari. Mungiako Udalak eskatutako obra-lizentzia ez ematea erabaki zuen, Hiri Antolamenduko Plan Formalean landa-eremutzat kalifikatuta zegoelako. Horregatik, aldez aurretik kalifikazio-aldaketa bat edo hirigintza-araudiaren banaketa bat lortzea ezinbestekotzat jotzen duela jakinarazi du. Maiatzaren 8an, Iberduero SAk idazki bat erantzun zuen, baimena ukatzeari dagozkion errekurtsoak jarriko dituela adieraziz. Hil horren 23an, Energiaren Zuzendaritza Nagusiak 930 megawatteko bi planta nuklear instalatzeko baimena eman zion Iberduero SAri, eta Import-Export Banken kreditu baten bidez finantzatuko du. Westinghousek lurrun-sistemetarako, turbinarako eta erregai nuklearraren lehen kargarako ekipoak emango lituzke. Lemoiz I 1976ko azaroan jarri zen martxan eta Lemoiz II 1978ko ekainean (Erref. Berrik. Transistor, 1972ko maiatza). Uztailaren 20an, Iberduerok idazki bat bidali zion udalari, honako hau eskatuz: «idazki hau garaiz eta behar bezala jaso ondoren, onar dadila, obra-lizentzia eta 1.800.000 KVAko potentzia duen energia nuklearreko zentral bat irekitzeko lizentzia eskatutzat emanez ...». Gaineratu duenez, «azterlana izapidetze aurreratuan dagoen arren, sozietate hori ezin da aurkeztu une honetan ...». Abuztuaren 3an, Udalbatzak erabaki zuen «printzipioz eta behin-behinean baimena ematea... zentral nuklearra eraikitzeko obrak hasteko» eta «industria instalatzeko eta irekitzeko behin-behineko lizentzia ematea». Ikusten dugu, beraz, behin-behineko lizentzia batekin, behin-behineko obrak bakarrik egiteko aukera ematen duena, egiten direla obra gehienak. 1973ko irailaren 27an, Iberduerok aurretiko baimena eskatu zuen beste hiru zentral nuklear eraikitzeko: Endata lurmuturra (Deba), Ogela (Ispaster-Ea) eta Bergara (Tutera). Hurrengo urteko martxoaren 14an, Industria Ministerioko Energiaren Zuzendaritza Nagusiak baimena eman zuen Lemoizko 900 MW-eko bi unitateen instalazioa eraikitzeko, baina baimen horrekin batera eraginpeko udalerriek emandako obra-lizentzia bat aurkeztu beharko zen.