Monastegiak

BELLOCEKO ABADIA

Aita Agustin Bastresek (Saint-Pée, Laburdi) Bellocen (Urt, Laburdi) sortutako monasterio beneditarra. 1874an, Pierre-que-Vireko monasterio beneditarreko euskal nobizioak, besteak beste P. Bastresek abadia bat sortu nahi zuten Euskal Herrian misiolari lanetan aritzeko. Horretarako, Belloceko baserri zahar batean jarri zuten arreta. Irailaren 1ean, monjeak Labastidera iritsi ziren, ostatua hartu nahi zuten etxe partikularretan ostatu hartuta. Egun bereko arratsaldean, herri osoak lagundu zien Belloceko Belluseko bizileku berrira Ongi ethorri, - aita onak, -Jainkozko gizonak abestuz.

1880an, errepublikarrak boterera iritsi ondoren, krisi larria izan zen monasterioan. Irakaskuntza debekatzen zitzaien. Bastresek monasterioko lanak jarraitu zituen zirkinik egin gabe. 1888an Belloc priorato independente bihurtu zen, P. Bastres lehen priore izendatuz. 1889ko azaroaren 4an, Kongregazioko Abade Nagusiaren gutun batek Egoitza Santuaren dekretua aurkeztu zuen, Abadian priorerria eraikiz, eta P. Bastres priore izatetik lehen abade izatera pasa zen.

Belloceko monjeek egindako lana izugarria izan zen: Beneditarren komentu bat sortu zuten Urten (1883), Zaharren Zaintzarako Asilo bat, San Leon, Pauen; umezurtz-etxe bat, Moguerre-n (1895); misiolariak bidali zituzten Sacred-Heart fundazioaren Ipar Amerikako Prefektura Apostolikora; 1899an Mission Palestinienne onartu zuten Lurralde Santuan eta, 1899an, Argentinako errepublikako Niño Dios de Entre-Ríos erakundea bere kargura hartu zuten.

1902an, Frantziako Gobernuak ordena desegiteko agindua eman zuen, hamabost eguneko epean. Inguruko etxeetan babesten dira monjeak. Likidatzaile ofizial bat bakarrik jarri zen komentuko txoko batean, agurra aho batez ukatu zion herri baten erdian. Monje-talde bat Olzan (Nafarroa) eta beste bat Idiazabalen (Gipuzkoa) ezkutatu da, bi taldeak azken herri horretan bildu arte. P. Marotek zuzentzen du komunitate berria. P Arbelbide euskal idazleak . Arbelbidek 1904an predikatu zuen Idiazabalen.

Idiazabaletik Lazkaora pasatzen dira etxetzar bat okupatzera, Espainiako Gobernuak kanporatutako karmeldarren komentu zaharra. 1928 aldera, monje beneditarrak eta monje gipuzkoar berriak Bellocera itzuli ziren. Orain, Lazkao etxe filial bihurtuko zen lehenik, eta hurrenez hurren, priorato eta abadia independentea. Belloceko beneditarrek bi abade orokor eman dizkiote Ordenari: P. Gariador eta P. Etcheverry.

1930ean, 72 monjek osatzen zuten abadia, hogeita hamar ikasleko eskola apostolikoarekin. Ameriketako Estatu Batuetan, Palestinan, Pauen, Lazkaon eta Dahomeyn (Zagnanadoren fundazioa) dituen fundazio ugarietan berrogeita hamar apaiz, hamabost anaia eta zazpi ikasle daude gaur egun. Fraide guztiak ez dira monasterioaren barruan bizi, sei edo zazpi predikatzen ari dira, beste batzuk Afrikan duten etxera joan dira eta Bellocen bizi direnen artean batzuk artzaintzan aritzen dira ingurukoekin batera , eta beste batzuk kanpotik etorritakoei ongietorria ematen diete. Bellocen ardiak hazten dituzte, baina ekoizten duten esneaz gain, inguruko artzainei ere erosten diete, eta eskaera handia duen gaztaren fabrikazioan ospe egiaztatua dute, eskari handia baitute. Ekonomia osatzeko, mahastiak, baratzeak eta fruta-arbolak landatzen dituzte. Horrela, bizitza kontenplatiboa eta eskulana tartekatzen dituzte. 1955eko urtarrilaren 27an P. Bastresen gorpuzkiak monjeen bizkar gainean eraman zituzten Belloceko fundatzaileen hilobiraino. Eliza berria Baionako gotzainak sakaratu egin zuen 1969ko irailaren 1ean. Xabier Diharce "Iratzeder" Ordenako Prior izendatu zuten. Abadiak Ezkila euskal bilduma argitaratzen du. Erref. Moreau, R.: Histoire de l'âme basque, 1970. Darricau, Dom Ildefonse: Agustin Bastres. Fondateur de Belloc (1832-1904), Bordele, 1963; Caillava, M.: l'Abbaye de N-ren fondarion. D. de Bellocsur-Joyeuse, 1950? ; Ibiñagabeitia, A.: Euskararen Kabia. Belgika-beneditanoak; Darricau, I.: L'Abbaye de Belloc (1875-1955), 1957.

Esparru zabala hainbat aldiz izan da errefuxiatu eta klandestinoen babeslekua. Honako hauek aipa daitezke:

1. Espainiako gerra zibila 1936-1937: errepublikanoak, euskal nazionalistak (horietako batzuk hiru urtera arte egon ziren han).

2. Alemaniarren okupazioa: komentuak Orion sareak bidalitako erresistente eta pilotuak ezkutatu zituen, Espainia zeharkatzeko. Horregatik guztiagatik, 1943ko abenduaren 14an abadea, Jean-Gabriel Hondet (+ 1966), priorea, Grégoire Joannateguy (+ 1968), eta subpriorea atxilotu eta lehenengo biak Dachaun sartu zituzten II. Mundu Gerra amaitu arte. Abadiak Ohorezko Legioa jaso zuen eta hilarri batek inguruabar horiek gogorarazten ditu.

3. Frantzia askatu ondoren, "kolaborazionista" batzuei lagundu zien muga Espainiarantz pasatzen.

4. 1968tik aurrera, erresistentzia antifrakistako kideak hartu zituen, horietako batzuk ETAko kideak edo jarraitzaileak.

Belloc abadiako komunitateak eskuz egiten dituen jardueren artean, tapizeria aipatu behar da. Diziplina honetako tailerra Jean François d´Aleman aitak zuzentzen du XXI. mendearen hasieran.

2002az geroztik, Ensemble pour la paix de Orthez elkarteak bakearen aldeko ibilaldia egiten du irailean. 2005ean, lehen lerroan zeuden André Zanardi eta Robert Golfier bearnes deportatu ohiak, eta, Georges Gheldman, lekuko aparta, 1942ko uztailaren 16ko sarekadatik, Landetan, 11 urte zituela salbatu zena; ama, berriz, Drancyra bidali zuten, eta gero Auschwitzera.

--

Jatorrizko testua: Bernardo Estornés Lasa
Itzulpena: ELIA itzultzaile automatikoa
Itzulpenaren berrikusketa: Agustín Arostegi