Literatoak

Esnal Ormaetxea, Pedro

Pello.

Idazlea eta ahozko euskararen ikertzailea, Andoainen (Gipuzkoa) 1950ean jaioa.

Pedagogian lizentziatua. Gaztetan, 1977ra arte, Hermanos de la Salle komunitateko kide izan zen, eta irakaskuntzan aritu zen hainbat ikastetxetan. 1981az geroztik, HABE (Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundea) euskalduntze-erakundeko (Eusko Jaurlaritzaren erakunde autonomoa) glotodidaktika saileko arduraduna da. Euskarazko komunikazio gaiez arduratuta, 1993an Jose Ramon Zubimendirekin batera Idazkera-liburua (Eusko Jaurlaritza) argitaratu zuen, kazetaritza estiloari eta beste idazketa motei buruzko lana. Ildo beretik, 1997an, Zubimendirekin batera, Irakurbideak (Sendoa) liburua argitaratu zuen, idazle klasikoen eta euskal herri-literaturako beste idazle batzuen testuen bilduma iruzkindua, guztiak ere euskara batura ekarriak. Aurretik, 1987 eta 1989 artean, komunikazioaren inguruko 60 artikulu argitaratu zituen Habe aldizkarian. Euskaltzaindiko herri literatura eta ahoskera batzordeetako kidea da.

Alde batetik, haur eta gazteentzako narrazioak argitaratu ditu: Malkos (Elkar, 1990, Bilintx Saria), Nabukodonosor (Elkar, 1991, Bilintx Saria), Zazpi kolore ditu ostadarrak (Erein, 1991, Lizardi Literatur Saria), Txukunago ibiltzen da trena, Xaxpi ura, Elkar Literatura Saria (Bizkaia).

Azeri-zuloan, adibidez, bortxaz giltzapetuta dagoen erreformatorioan izandako gorabeherak kontatzen ditu ume protagonistak. Esnalek horrelako zentro batean izandako esperientzian oinarrituta idatzi zuen eleberria, eta hogei urte inguru zituenean egokitu zitzaion La Salleko ordenako irakasle gisa ezagutzea. Nada de agua en Madrid lanean, berriz, 70eko hamarkadako apaiz langile bat ikusten dugu protagonista nagusi, ETA (Euskadi Ta Askatasuna) erakundea tartean dela.

Bertsolaritzaren analista gisa, "Errima Uztapeven bertsogintzan" (Euskera aldizkaria, 1991), "Bat-bateko bertsogintzaren didaktikaz" (Jakin aldizkaria, 1993) eta "Puntua' bertsolaritzan" (Euskera aldizkaria, 1994) argitaratu ditu.

Bertso idatzien egile gisa, 1979 eta 1999 urteen artean sariketa hauetako lehen sariak lortu ditu: Xenpelar, Basarri (zortzi aldiz), Orixe (lau aldiz), Loiola'91, Zapirain anaiak (bi aldiz), Manuel Lekuona (bi aldiz) eta Joxe Legarreta. 1995ean bertso batzuk argitaratu zituen Errepikatzen naiz (Sendoa) bilduman. 2001eko Lizardi Saria bertsolari gazteen sariketan, Zarautzen, gaztetxoak bertsolaritzan trebatzen eman zituen urteengatik eta urte horretan 25 urte betetzen zituen txapelketaren antolatzaile lanengatik omendu zuten.