Idazle eta kazetaria, 1943an Madrilen jaioa, bizitza osoa Euskal Herriarekin lotuta egon bada ere.
Gaztetan musikan, antzerkian -Antonio Buero Vallejoren konpainian- eta zineman lan egin bazuen ere, literatura lanbide eta pasio gisa bizi izan du. Errepikatu duenez, idazketa da, hain zuzen ere, gehien markatu duen eginkizuna.
Lehen aldiz iritsi zen Euskal Herrira bere familiarekin, Deban (Gipuzkoa) uda pasatzera. Herri horretan bizi da hirurogeita hamarreko hamarkadaren hasieratik. Haren aita, izen berekoa, La Codorniz-en lumarik zorrotzenetako bat izan zen. Aldizkari horretan hasi zen autore hau bere lehen ipuinak argitaratzen. Castellanoren abentura literarioa buru-belarri horretan aritzea izan da. Oso gaztetatik, 1961etik, kontakizunak argitaratzen hasi zen La Codorniz aldizkarian, ezizen desberdinez, ohikoena R. Castleman, baina baita beste batzuk ere, hala nola Falete, Faletenko eta abar. Aldizkari horretan idatzi zuen desagertu zen arte, , eta ehunka ipuin ezagutarazi zituen beldurtu zaitez barre egin ondoren atalerako; gero, izenburu bereko liburuan laburbildu zituen (1975), eta suspensezko narratibaren benetako klasiko bihurtu zen. Horregatik, genero beltzeko zenbait antologiatan agertzen da. Ondoren, beste eleberri batzuk argitaratu ditu, hala nola La viuda (1978) eta Los anafroditas (1984).
Euskal Herrira iritsi zenetik, egunkarietan eta aldizkarietan idazten ditu iritzi-artikuluak, elkarrizketak, arte-kritika, erreportajeak eta miszelanea. La Voz de España (Donostia) egunkarian hasi zen, ondoren hiri bereko El Diario Vascon parte hartuz eta, tarte luze batean, Egin aldizkarian. Era berean, El País egunkarirako idatzi du gai kulturalen inguruan eta gai orokorrei buruz Interviú aldizkarirako.
Literaturak bere bizitza profesionala osatzen badu, Euskal Herriarekiko harremana behin betikoa izan da. Euskara ikasi zuen, egunkarietan artikulu ugari idatzi dituen hizkuntza horretan. Horren fede ematen dute, halaber, titulu berak islatzen dituzten gaien inguruan egindako saiakerek: Cosas, anecdotario de Euskalherria (1976), Vascos heréticos (1977), Erotismo vasco (1977), Sutondoan. Sombras y quimeras de Eusko Lur (1980), Misterio de Vizcaya (1981), Guía de Madrid para vascos (1987).
Castellanok parte hartu zuen XX. mendeko hirurogeita hamarreko hamarkadako hainbat euskal aldizkaritan, hala nola Kurpil eta Euskadi Sioux-en; Kantil eta Punto y Hora de Euskal Herrian ere kolaboratzaile nagusia izan zen.
Castellanok arte dramatikoa ikasi zuen (1961-64), eta antzerkian aritu zen zenbait urtez, eta hainbat konpainia profesionaletan; aipatutakoaz gain, Nuria Espert aktorearenean ere lan egin zuen. Bigarren mailako paperetan ere aritu zen hainbat filmetan. Zinemarako gidoiak ere idatzi ditu, film luze bilakatu direnak: Mar adentro (1985), Bandera negra (1986), Eskorpion (1987) eta Los vascos y el mar.
Bere libururik ospetsuenetako bat, bere literatura-lanaren zati handi batean bizi den umorea erakusten duena, Sukaldaritza erromantikoa (R & B Ediciones) da. Bertan, Castellanok gastronomiari eta bromatologiari buruzko ezagutzak erakusten ditu, eta XIX. mendeko historia, ohiturak eta eguneroko bizitza erakusten ditu. Sukaldaritza-liburu atipikoa da; izan ere, haren errezeta-liburua ez datza neurrietan, baizik eta, autoreak dioenez, batzuetan osagaiak “gutxi gora behera” jartzen ditu. Idazlearen beraren arbaso batzuetan gai horri buruz izandako esperientziek aberasten dute liburua, non autorearen irudimen izugarria agertzen baita. Haren ustez, "gastronomiari kultura deitzen badiogu, dagoeneko galdutzat ematen dugu azken hau". La cocina romántica-k hiru errezeta eskaintzen ditu hitzaurrean (piku-ogiaren prestaketak, magdalenak eta almendra-opilak), eta kapitulu hauek ditu: “Elikaduraren sinua eta ahiak”, “Madrilgo eltzekoa”, “Eltze espainiarra eta zopa batzuk”, ”Frijituak eta frijitu oliotsuak (patata frijituak, enpanadillak eta hainbat frijitu)”, “Etorkizuna itsasoan dago”, “Itsasokoa itsaskia”, “Erromantikoak, baina kontserbadoreak (kontserbak)”, “Mundua, deabrua eta haragiak”, “Errekiak eta erraiak. Ehiza”, "Ile- eta luma-platerak", “"Barazkiak, barazkijaleak eta orojaleak” eta "Lekaleak: energia eta borborigmoak". Azkenik, kapitulu hauek eskaintzen dizkie postreei: “azken batean”, “Askariaren erritoa”,” Erromantizismo gozo eta asaldatua Ameriketan”, eta “Izozkiaren alkimia zaharra".
Castellanok komikirako pertsonaiak eta gidoiak sortu ditu, berezikiko Gabai zortzi liburuki entziklopedikoko seriea. Historia de Nuestro Pueblo, Lur zigiluak argitaratua. Epopeia gisa planteatutako lana da, eta Castellanok sortutako pertsonaia denboran zehar euskaldunen bizitza eta historiaren eguneroko hamaika abenturatan murgiltzen da. Geroago, 1996an, Gabai pertsonaiak beste serie bati eman zion izena – -Colección Vascos con Historia. Aventuras de Gabai, Argitaletxe berak El Correo eta El Diario Vasco egunkarietarako egindako euskal historiako pertsona ospetsuen aintzatespenari eskainia. Serie horri Iñigo de Loiolari eskainitako komiki-liburu baten gidoia gehitu behar zaio. Serie honetan, gidoi batzuk ez dira jada Castellanorenak, eta ondorengo fitxa honi erantzuten dio. Fitxa horretan, jatorrizko Gabai liburuko kolaboratzaile-taldeko kide askok egiten dute lan:
- Koldo Mitxelena, gidoia: Joxean Muñoz, (Rafael Castellanoren pertsonaiekin), Marrazkiak: José Ángel Lopetegi, Kolorea: Iturri
- Elkano, gidoia: Rafael Castellano, Marrazkiak: Juan Luis Landa, Kolorea: Ivan Landa
- Berceo, gidoia: Rafael Castellano, Marrazkiak: Jose Angel Lopetegi, Kolorea: Ivan Landa
- Etxepare, gidoia: Joxean Muñoz, (Rafael Castellanoren pertsonaiekin), Marrazkiak: José Ángel Lopetegi, Kolorea: Aintzane Domenech
- Elhuyar, gidoia: Joxean Muñoz (Rafael Castellanoren pertsonaiekin), Marrazkiak: José Ángel Lopetegi, Kolorea: Aintzane Domenech
- Gayarre, gidoia: Rafael Castellano, Marrazkiak: José Ángel Lopetegi, Kolorea: Angel Turrillas
- Iradier, Gidoia: Joxean Muñoz (Rafael Castellanoren pertsonaiekin), Marrazkiak: José Ángel Lopetegi, Kolorea: Iturri
- Axular, gidoia: Joxean Muñoz (Rafael Castellanoren pertsonaiekin), Marrazkiak: José Ángel Lopetegi, Kolorea: Aintzane Domenech
- María de Maeztu, gidoia: Rafael Castellano, Marrazkiak: Juan Luis Landa, Kolorea: Ivan Landa
- Benjamin de Tudela, Gidoia: Rafael Castellano, Marrazkiak: Juan Luis Landa, Kolorea: Angel Turrillas
- Los Baroja, Gidoia: Joxean Muñoz (Rafael Castellanoren pertsonaiekin), Marrazkiak: José Ángel Lopetegi, Kolorea: Iturri
- Aita Barandiaran, gidoia: Rafael Castellano, Marrazkiak: Juan Luis Landa, Kolorea: Angel Turrillas
--
Jatorrizko testua: Félix Maraña Sánchez
Itzulpena: ELIA itzultzaile automatikoa
Itzulpenaren berrikusketa: Agustín Arostegi