Filologo espainiarra, euskararen aztertzaile eta defendatzaile garrantzitsua, indoeuropar hizkuntzetan aditua eta teoria konparatibisten ordezkaria, Valladoliden 1911ko maiatzaren 17an jaioa eta Madrilen 1985eko abenduaren 14an hila.
Haurtzaroan Elorrion bizi izan zen, eta aitak notaria bat zuzendu zuen bertan; baina euskara beranduago ikasi zuen, Orioko udaldietan. Hemeretzi urterekin, 1930ean, Zuzenbide ikasketak amaitu zituen El Escorialen, non grekoa eta alemana ikasi zituen. Ikasketak Paris eta Berlingo unibertsitateetan zabaldu zituen (1935-1936) eta handik Madrilera itzuli zen Humboldtiar unibertsitatearen sistema ezartzeko asmoz. Hitlerren mireslea izan zen bere lehen garaian, Francoren aldean kokatu zen Espainiako gerran, eta Serrano Suñerren idazkariorde izatera iritsi zen 1941eko bere urtebetetze egunera arte. Ez zen Francoren eta Hitlerren interpretea izan hauek Hendaian egindako bileran (23.10.40), esan bezala, dokumentuen itzultzaile soila baizik. Ondoren bai, Serrano Suñer eta Musoliniren itzultzailea izan zen Italian. Filologia Klasikoan doktoratu zen Madrilen 1941ean eta 1942an Latin katedra irabazi zuen Salamancako unibertsitatean.
Urte berean, ekainaren 9an Medina del Campon ezkondu zen Consuelo Larrucearekin, Gasteizen 1913an jaioa, Jose Larrucearen biloba, foruzalea eta Azkueren laguna. Familia horrekiko harremanak eta Menéndez Pidal, Azkue eta Urquijorekin izan zituen harremanek euskaragintzan murgildu zuten, baina euskararekiko maitasuna, ardura eta, are gehiago, ardura politikoa piztu zitzaizkion gerra zibilean. "Cuadernos para el Conversaciones" (1965eko maiatza) lanean egin zituen adierazpenak dakarzkigu, interesgarriak iruditu zaizkigulako:
"Hizkuntzekiko nuen jakin-minak euskararekiko, misterio handiarekiko, joera hartua zuen, baina gerra zibil betean Burgosen lan egin nuen garaiagatik izan zen, gai garrantzitsu guztiak bezala bere inplikazio politikoak zituen gai bat benetan planteatzen hasi behar izan nuenean (...). Gerra zibila amaitzear zegoenean batzuek geure buruari ematen genion historia hurbila aztertzean, hizkuntzen aniztasunaren gaia ere sartzen zen, eta hezkuntzagatik zentralista ez ginenok berezko tradizio eta kultura bat ordezkatzen duten hizkuntzen patuaren kezka sentitzen genuen, hala nola katalanarena, edo oraindik latinak konkistatu ez duen eta gorrotatzen duten zerbait, erromatarrena, euskal hizkuntzarena, adibidez. 1938an Burgosen Zamarripako gramatika bat eta Azcueko hiztegi bat erosten hasi nintzenetik, euskara pixka bat ikasi dut, eta penintsulako hizkuntzen ezagutza osatu ahal izan dut (...). Auzi delikatu honetan inoiz ez dut inolako aginterik izan, arazoa ez da esparru teorikotik atera niretzat, baina beti egia hutseko esparru batera eramateko asmoarekin, uste izan baitut azterketa objektiboak eta alderdikeriarik gabekoak argia egin dezakeela hain barne-barnekoa den gizarte-esferako hertsapen oro ezabatzeko. Alde batetik, Historiak faltsutzen zuen "pozoia" kendu behar zen, eta bestetik, hizkuntzaren zilegitasuna, errotzea eta eskubideak aitortu behar ziren dagoen tokian, bere etxean; bere etxean beste inon baino gehiago. Kezka horren traturik onena ez dira euskalgintzari eskaini ahal izan dizkiodan artikulu eta liburuak, baizik eta euskal ikasketak Espainian normaltasun eremu batean kokatzen lagundu izana, nire ustez (...). Gerra zibilaren amaierako egunetan, bat euskarara hurbiltzen zenean, alde batetik, asimilismo zentralistaren suposizioarekin, aitortua izan ala ez, apurtu behar zen; bestetik, errealitatearen desitxuratze honekin. Maisu zaharrek, hasiberriaren jakin-minean, itxaropen baten aukera ikusi zuten, eta don Julio de Urquijok, bere Revista Internacional de Estudios Vascos entzutetsua argitaratzen berriro hastea ezinezkotzat jotzen zuenak, Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen Buletinaren hasiera ez errazen alde egin zuen, eta bere oniritziarekin 1945eko egun zalantzagarrietan hasi zen egunkari hau. Animatzaileetakoa izan nintzen, halaber, Espainian euskal ikasketei berriro ekiteko balio izan zuen beste proiektu batera: patrizio honen bizitzaren azken urteetan hasitako Don Julio de Urquijo e Ybarraren omenaldira. Hezkuntza publikoan eragina izan nuenean ere -1951tik 1956ra-, orduko ministroarengandik lortu nuen Unibertsitate batean euskara katedra bat sortzea. Oso dotazio xumearekin, Salamancan Larramendi Katedra bat hasi zen funtzionatzen, Salamancako prentsetan bere "Impossible vencido", euskal hizkuntzaren lehen gramatika, lehen aldiz eman zuen jesuita gipuzkoarraren oroimenez. Espainiar eta atzerritar espezialisten hainbat lan argitaratu genituen, hitzaldiak eman ziren, eta hilabetetan zehar, kurtso bakoitzean ikasle anitzak klaseetara erakartzeko poza neukan, haien artean beren hizkuntza hitz egiten zuten euskaldunak, baina historia, literatura, euskalkiak ezagutzen ez zituztenak, eta gozo aurkitzen zituztenak, testuak irakurtzen laguntzen zidaten bitartean. Nahiz eta niretzat euskara arazo historikoa izan, enigma bat, Mendebaldeko jatorrien iluntasunari buruz argia ematen duena. Bada, euskal hizkuntzaren iraupena tradizio zati batena ere bada, nire gaztelania totaleko tradizio propioarena. Alde horretatik, Cervantesen hizkuntzan dugun tradizioa baino sakonagoa eta misteriotsuagoa da, zeinak Virgilioren hizkuntzari jarraitzen baitio era modernoan, duela bi mila urte hemen arrotza zen hizkuntzari".
Politikaren mundua utzi eta bere katedra eta ikasketa filologikoetan buru-belarri aritu zen. 1945ean RSBAPeko Boletinean laguntzen hasi zen eta 1947an Salamancan hasi zituen euskara eskolak, 1953an sortu zuen Manuel de Larramendi Katedraren hastapenetan, Jose Miguel de Barandiaranen hitzaldi batzuekin inauguratu zelarik. 1947an Sokratesen bizitza bere lehen lan handia argitaratu zuen eta handik gutxira Virgilioren Eglogen edizio kritiko bat. 1949an Buenos Airesen argitaratu zuen Estudio sobre las primitivas idiomas hispanos. Salamancako unibertsitateko errektore izendatu zuten 1951n, eta dimisioa eman zuen 1956an, Un libro sobre Platón argitaratu zuen urtean. Ordurako Euskal Filologia ikasketen egungo egoera (1948) lana ezagutarazia zuen eta, horri esker, euskaltzain urgazle izendatu zuten. 1950ean La lengua vasca liburua argitaratu zuen (2. edizioa 1954an), Filadelfian 1957an ingelesez argitaratua. 1953an Agud eta Mitxelenarekin "Julio de Urquijo" Euskal Filologia Mintegia eta bere Urtekaria sortu zituen. 1959koa da El euskera y sus parientes liburua.
Salamancako errektoretzatik dimisioa eman eta politika frankistarekin desengainatuta, Tucumáneko unibertsitatera joan zen eta hizkuntzalaritza orokorreko ikastaro bat eman zuen (1958-1959). Argentinan egon zen bitartean, Hego Amerikako hizkuntzei buruzko ikerketak egin zituen, baita kolonaurreko hizkuntzei buruzkoak ere, eta 2.000 aldaera ere sailkatzera iritsi zen, 1961ean Hego Amerikako hizkuntzen katalogoa argitaratuz. Ordurako, 1960tik Illinoiseko (AEB) Urbana unibertsitatean ari zen irakasle, eta handik 1967an Tubingengo unibertsitate alemaniarrera deitu zuten, non Ernst Sittig-ek 1925ean sortutako Hizkuntzalaritza konparatuko Hans Kraheren katedra okupatu zuen. Bere "erretiro germanikoa" -berak zioen bezala- 1979an iritsi zitzaion. Tubingengo unibertsitateak omenaldia egin zion 1979ko otsailaren 9an, Patxi Oroz Arizkurenek zuzendutako Unibertsitateko Abesbatzaren kontzertu bat barne.
Madrilera itzuli eta Filologia Klasikoko katedra zuzendu zuen 1981ean erretiroa hartu zuen arte. 1980ko abuztuan, Euskaltzaindiak antolatutako Euskerologoen Nazioarteko Topaketetan parte hartu zuen, "Konparazioa: Léxicoestadística y Tipologia" lehenago Euskera aldizkarian "Comparaciones tipólogos del euskera" (1977) lanean ukitua zuen gaia. 1973ko maiatzaren 25ean ohorezko euskaltzain izendatu zuten. 1984ko otsailean itzuli zen Euskal Herrira, Donostian eta Bilbon Larramendiri buruzko eta Gasteizen Azkueri buruzko hitzaldiak emateko. 1980an argitaratu zuen euskarari buruzko bere azken liburua: Mitologia eta ideologia euskarari buruz.
Hizkuntzalaritzaz gain, literaturaren kritika eta musika ere landu zituen Tovarrek, Madrilgo Principe de Vergara kalean zuen etxeko isats erdiko pianoan mota guztietako obrak joz. Humanista honek Buenos Aires, Munich, Dublin eta Sevillako unibertsitateetako "Doctor Honoris Causa" izendatua izatea merezi izan zuen. Gredos Editoriak Homenaje a Antonio Tovar liburua eskaini zion 1972an. Tubingengo unibertsitateak 1984an argitaratu zuen Studia in honorem Antonii Tovar. Hil ondoren, Koldo Mitxelenak omenaldia antolatu zuen Bilboko "El Sitio" elkartean 1986ko urtarrilaren 20an. 400 izenburu baino gehiagoko bibliografia duen eta 50 hizkuntza ezagutzen dituen gizon honek merezi zuen. Hizkuntza horietatik gaztelania, frantsesa, ingelesa, alemana, italiera, portugesa, katalana, latina, antzinako greziera eta modernoa eta Hego Amerikako matakoa menderatzen zituen. Euskarari buruz zuen ezagutza bikaina zen. Haren alargunak, Doña Consuelo Larruceak, 1993an dohaintzan eman zion Euskaltzaindiari Antonio Tovarren euskal liburutegia.