Konposatzaileak

Olaizola Gabarain, Jose

Musika konpositorea, organista, zuzendaria, antzerki gizona. Hernanin jaioa, 1883ko urtarrilaren 27an, Donostian hil zen 1969ko ekainaren 8an.

8 urterekin hasi zituen musika-ikasketak, Manuel Cendoya Hernaniko organo-jotzailearekin, eta, geroago, harmonia, konposizio, organo eta ahots-taldearekin jarraitu zuen, Euskalerriaren Adiskideek sortu eta sostengatutako Donostiako Arte Ederren Akademian. Oraindik ikasle zela, Jose Maria Echeverriak zuzentzen zuen "Sociedad Coral" delakoaren solfeo-irakasle izendatu zuten. Zuzendari horrek kargua utzi zuenean, Olaizolak ordezkatu zuen, eta 1902an, Esnaolarekin batera, Donostiako Orfeoi sortu berrira igaro zen. 1904an San Pedro elizako organista izendatu zuten, 1906an Donostiako Santa Maria elizako organistia irabazi zuen lehiaketa bidez, Santesteban ordezkatuz.

Bere jarduera handiak Gasteizko Elizbarrutiko Organisten Elkartea, Euskal Herriko Txistularien Elkartea 1928an sortzera eraman zuen, baita "Saski-Naski" musika talde ospetsua ere, azken hau Aita Donostia, Tomás Garbizu eta José Uruñuelarekin batera. Donostiako Udalbatzan bi etapatan izan zen (1920-1923 eta 1931-1936), eta herri mailako musika-hezkuntzarekiko kezka izan zuen ezaugarri. 1920an berrantolatu zuen Udal Musika Banda.

Euskararekiko zuen ezagutza eta maitasun handiak eraman zuen antzezlan batzuk idaztera, hala nola, Bigar arte, kar, jai eta Antziñako legiak. 1946an, Eusko Ikaskuntzaren Nazioarteko I. Kongresuan, Donostiako Udalak bere Oleskari Zarra opera saritu zuen, hainbat alditan antzeztu izan dena, beti arrakasta handiz. Horretaz, hauxe esan zuen Gascuek, musika-kritikariak:

"Lehenengo konpasetatik ikusi nuen musika oso ondo egokitzen zitzaiola gaiaren eta giroaren izaera euskaldunari. Ez dago haiengan ezer, azken mendearen erdialdean exotismoak Gipuzkoako kantuetan sartu zuen enfasi hartatik ezer".

Bere musika-irakaskuntza lanak, ikasle nabarmenengan utzi zuen erakustaldi atsegina.

Zelai erdian, Bordeletik gertu, musika ariketa alde batera utzi gabe, erbesteko urteak igaro ziren, eta harreman etengabeak eta oso garrantzitsuak izan zituzten Frantziako musika-pertsona ospetsuekin. Bordeleko Musika Kontserbatorio Nazionaleko karrera amaierako epaimahaietako kide izan ohi zen. Bere ondorengo ekoizpenean argi igartzen da bere bizitzako garai honen eragina. Adiskidetasun estua eta ona izan zuen bere garaiko musikari askorekin: Jose Maria Usandizaga, Alfredo Larrocha, Santesteban, Pagola, Jesus Guridi, Nemesio Otaño, Echeveste, Dupré, Marchal, Ravel, Aita Donostia, Bernardo Gabiola, Pablo Sorozabal, Jose Maria Valdesana, Jose

Bere musikak kutsu herrikoia izan du. Aupa mutillak doinu ezaguna, herrikoitzat jotzen dena, Olaizolak idatzi zuen 21 urte zituela, eta Zarautzen estreinatu zuen, bere anai-arrebekin batera, txistuarekin. Agur Jaunak abestiaren lehen bertsioaren eta ezagunenaren egilea.

Musika lehiaketa eta lehiaketa askok arrakasta izaten ikusi zuten, Euskal Kantuaren Lehiaketaren lehen bi edizioetan lehen saria lortu zuen (1965) Mendietan eta Agur Begoñako abesbatzekin. Euskaltzain urgazlea izan zen

Euskal Herriko musika-kritikatik honelako esaldiak jaso ditzakegu:

"Olaizolak euskal musikan eta Euskal Herriko musika giroan garai handi bat irudikatzen du. Benetako juglare maisu bat da, melodia herrikoia nortasunez betetako molde bereizgarrietan txertatu duen konpositorea. Bere musikak, erlijiosoa edo profanoa, kantatua edo sinfonikoa, arima herrikoia goresteko joera du. Txistutik hasi eta orkestraraino, ahots humanasal balletetik, konposizio organistikoetatik gaur egungo liturgiaraino, bere ekoizpena askotarikoa eta zabala izan da. Debozioz lehenik, lehiaz gero, artearen eta herriaren zerbitzura zegoen mistika bat erantsi zion bere zientzia sortzaileari".

Santa Maria elizako organista titularra izan zen, 1906tik 1969ra.

Bere produkziotik, ehun lan baino gehiago, honako hauek nabarmendu ditzakegu lan profano gisa:

  1. Mendian bai alai (txistua)
  2. Etxeko jauna (txistua)
  3. Mendiko aizeak (txistua)
  4. Aupa mutillak (txistua).
  5. Oñaze egalpean (pianoa)
  6. Oyan ots (pianoa)
  7. Bertsolaria (pianoa).
  8. Il da txoria (kantua eta pianoa)
  9. Uxo bat eldu zait (kantua eta pianoa)
  10. La alondra (kantua eta pianoa).
  11. Umezurtza (orkestra)
  12. Gabon eguna (orkestra)
  13. Agur Izar Ori (abesbatza)
  14. Mendietan (abesbatza)
  15. Agur jaunak (abesbatza)
  16. Maite oroi (abesbatza)
  17. Zaar da bersi (abesbatza)
  18. Donosti (abesbatza).
  19. Urte leloak (orkestra eta abesbatza)
  20. Xiri-Miri (orkestra eta abesbatza)
  21. Sorgiñeta (baleta)
  22. Asto ipuilaria (baleta)
  23. Oleskari Zarra (opera eta zarzuela)
  24. Zorigaiztoko eguna (opera eta zarzuela)
  25. Asparrengo jaietan (eszenifikatutako irudiak)
  26. Pasaiko batelzaleak (estanpa eszenifikatuak).

Lan erlijioso hauek nabarmentzen dira:

  1. Ezkontza-martxa, hileta-martxa (organoa)
  2. Euskal motiboei buruzko meza (organoa).
  3. Ave Maria (organoa eta kantua)
  4. O cor amoris (organoa eta kantua).
  5. Christus - Meza berri (organoa eta abesbatza)
  6. Euskal-Meza (organoa eta abesbatza)
  7. Salve Regina (organoa eta abesbatza)
  8. Panis Angelicus (organoa eta abesbatza)
  9. Koruko Amari otoitza (organoa eta abesbatza).
  10. Or zaude Jesus, Miserere (abesbatza)
  11. Eguberri abestia (coro).
  12. Assumpta est Maria (orkestra, abesbatza eta organoa).
  13. Agur Jesusen Ama (txistua, abesbatza eta organoa).