Jaialdiak-Ekimenak

Tolosako Alardea

"Tolosako Alardea" deitu ohi zaio -herrian bertan baino, herritik kanpo- eskopetari-konpainiek San Joan herriko zaindariaren festetan, ekainaren 24an, egiten duten ikuskizunari.

Goizean, Plaza Zaharrean biltzen dira elkarte gastronomiko eta aisialdi-taldeetako formazioak, jaien hasiera iragartzen duen dianarako. Kide guztiek galtza zuriak, txapela, atorra edo elastikoa eta txalekoa daramatzate. Txalekoak kolore bizitakoak izan ohi dira, eta konpainia bakoitzak berea du. Halaber, eskopetak daramatzate, jaurtigairik gabeko munizioarekin.

Armamentua aurkeztu ondoren, lehen desfilea egiten dute. Ondoren, ohitura da Santa Mariako parrokian meza nagusia entzutea. Horren ostean, San Joaneko prozesioari itxaroten diote alde zaharreko zenbait gunetan, pasatzerakoan ordenantza-salbak jotzeko. Behin martxa eta prozesioa amaituta, Euskal Herria plazan lerrokatzen dira, azken deskargak jotzeko. San Joan egunean bertan, arratsaldean, konpainiek harrera egiten diete parrokiako bezperetara eta Arrameleko San Joan kaperako arrats-otoitzetara joaten direnei. Arratsalde erdi aldera, Igarondoko Zumardiaundian, dantza-taldeak eskainitako bordon dantza ikustera joaten dira. Triangelu plazara bueltan, eskopetariek azken tiroak egiten dituzte, eta bakoitza bere aldetik doa gero, hurrengo urteko San Joan jaian berriz elkartu arte.

Eskema hori ikusita, argi dago "Tolosako Alardea" izenez ezagutzen den horrek antzekotasun handiak dituela izen bereko beste jai askorekin. Aitzitik, tradizioari arreta handiagoa jartzen badiogu, desberdintasun nabarmenak ikusiko ditugu.

Hasteko, Irungo, Hondarribiko edo Antzuolako Alardeek ez bezala, Gipuzkoako hiriburu zaharreko arma-ospakizunak ez du jatorrizko izaera gordetzen, eta festetako jarduera bat baino ez da. Horregatik, tolosar ospakizuna desberdina da, eta ulertzekoa da "alarde" deitzeko ohiturarik ez edukitzea, alarde hitzak -Gipuzkoan bereziki- duen esanahia ikusita. Izan ere, hasieran esaten genuen bezala, tolosarrek "eskopetariak" deitu ohi diote.

Gure ustez, ñabardura horrek badu bere garrantzia, nahiz eta xehetasun historiko horiek ezagutzen ez dituen kanpoko batek Tolosako San Joanetan eta Irungo San Martzialetan edo Hondarribiko Guadalupeko Birjinaren egunean egiten denaren artean desberdintasun nabarmenik ez ikusi.

Hori dela eta, atzera jo behar dugu San Joan festak eta Tolosako gizon armatuak elkartzen dituzten aurrekariak ezagutzeko.