Monarkia eta noblezia

Tibalt II.a

Aitaren garaietan finkatutako "Foru Zaharrari" jarraiki, Tibalt II.ak 1253ko azaroaren 27an elizaren, nobleen, infantzoien, zaldunen, frankoen eta "Nafarroako herri guztiaren" foruak eta irekitasuna gordeko zituela zin egin zuen. Juramentu horretan, "Ugazabaren" pertsonaia sartu zen, erregearen tutore eta erregeorde eraginkor gisa, Margarita erregina alargunaren agintaritza alde batera utzita. Pertsonaia hori nobleek, zaldunek, ordenek, infantzoiek eta hiribilduetako frankoek aukeratu zuten eta 12 noblek osatutako kontseiluaren buru izango zen. Era berean, erregeak seneskala utzi behar zuen bera ez zegoenean eta seneskal hori ugazaba bera edota kontseilariek izendatutako pertsona izan zitekeen. Juramentu hura garai hartan mendebaldeko monarkia batek egindako botere-uzterik handiena izan zen. Erreinuak behartutako juramentuarekin desadostasunean, Tibaltek Aita Santuarengana eta Frantziako Luis IX.arengana jo zuen; izan ere, haien kontzeptu politikoek Nafarroako foruekin nabarmen egiten zuten talka. Hain zuzen ere, Aita Santuarengana jo zuen elizaren askatasunekin bateraezintzat jotzen zuen juramentua hartzera behartua izan zela argudiatuta, eta hartatik askatzeko eskatu zuen.