Politikariak eta Kargu publikoak

Monzón Ortiz de Urruela, Telesforo

Gainerako gobernukideekin Frantzian elkartu ostean, presoen arteko trukea (Ginebra, 1937) eta kontzentrazio-esparrutik (Saint-Cyprien sur Mer, 1939) euskal errefuxiatuak ateratzea lortzeko lanari ekin zion.

Herrialdea Alemaniak hartu zuenean Mexikorantz jo zuen, Marsellan "Alsina" itsasontzia hartuta. Hamaika hilabeteko itsas bidaia izan zen, oso gorabeheratsua eta Casablanca eta Dakarren bidaztiak uzteko egindako geldialdi ugariz betea.

1946an, Parisen finkatu zen Eusko Jaurlaritzako gainerako kideekin batera eta Carro komunista kargua uztera behartu ostean berak Gobernuan jarraitu zuen. Dena den, 1952an dimisioa eman zuen EAJ alderdiak hartu zuen aliantzen politikari dagokionez, gainerako kideekin ez zegoelako ados. "Kongresuaren aurretik (1956an), Eusko Jaurlaritza arrazoi bera zela medio utzi nuen: ezin genuen euskadunon askatasuna Espainiako errepublikanoek emango zuten irtenbidearen esku soilik utzi". Horrela adierazi zuen, alderdikide ohi batek monarkismoaren (juanismoa) alde agertu izana leporatu zionean (Deia, irailak 4), salaketa hori kronikari batzuk oso era arinean eman zuten. Ez zen nahikoa izan Monzon EAJ alderditik kanporatzeko eta Jose Antonio Aguirreren hilotza Donibane Lohitzuneko "Mende Berri" etxean gaubeilatu zuten 1960ko abuztuan.

Oposizioko monarkiaren aldeko kideekin harremanak estutu zituen "bi lehendakariak horren jakitun zirela (Gobernua eta Alderdia) eta azken horren, Ziaurriz jaunaren aginduari jarraiki".