Bailarak

LENITZ, Harana

Ibarraren zatiketa (1630). Hainbeste eztabaida, gastu eta atsekabe saihesteko, Eskoriatzako herriak erregeari haran hori bi partetan eta epaitegi independentetan bana zezala eskatu zion, bi herriak beren buruaren jabe izan zitezen. Erregeak onartu egin zuen eskaera hori; eta 1630eko urtarrilaren 31ko aginduaren bidez, Leintz bailarako mugapea eta jurisdikzioa zatitzeko agindua eman zuen, epaitegi bakoitza bestearekiko independentea izan zedin. Horren bidez, alkateak, errejidoreak eta udal gobernuko gainerako ofizialak izendatzeko ahalmena eman zitzaien. Horren guztiaren erdian, errege-aginduak berak xedatu zuen ordura arte bezala komunitatea mantenduko zela,  herri lurren, ohoreen eta  pribilejioei zegokienez. Mesede hori lortzearren, Eskoriatzako herriak bi mila dukat eman behar izan zizkion errege-ogasunari, horretarako egindako kontratua betetzeko. Horren ondorioz, Atanasio Jimenez lizentziatuak epaile lanak eginez,  mugak zehaztu zituen, Apotzaga, Bolibar, Marin, Mazmela, Mendiola, Gellao eta Zarimutz elizateak Eskoriatzari eman zizkion, eta Aretxabaletari Aozaratza. Arkarazo, Arenaza, Bedoña, Galartza, Goronaeta, Isurieta eta Larrino. Udal independenteak ere ezarri ziren bi herrietan; beraz, dagozkien alkateen epaitegiak justizia administratzeko, arlo zibilean zein kriminalean. Neurri horiekin esan daiteke Leintz bailara zaharra desagertu egin zela. Haran horretatik izena besterik ez da geratzen, mendi batzuen amankomuneko aprobetxamendurako eta probintzia-batzarretara joateko ermandadea kenduta. Leintz artzapezpikuak, hala ere, bere jatorrizko herriekin jarraitzen du, Arrasateko hiribildua buru delarik.