Udalak

Hondarribia

Gorosabelen eskutik:

"Antzina-antzinatik saiatu zen Hondarribia herri oso noble eta oso leialaren izenburuak berea izaten. Horretarako, enperadorea eta erregea D dela oinarri. Karlos V.ak, 1542ko abenduaren 18an Ocañatik idatzi zion gutun batean, oso noble eta leialaren tratamendua eman zion, erregeek oso leiala deitu ziotela esanez. Hala ere, probintziak ez zion onartu antzeko diktatuak erabiltzea, noblea eta leiala baizik, bere lurraldeko beste hiribilduei bezala. Horrela ondorioztatzen da Tolosako Batzar Nagusiek 1622. urtean hartutako erabaki baten ondorioz. Erabaki horren aurka protestatu ziren herri bereko ordezkariak eta Donostiakoak. Behin eta berriz, Hondarribia bere uzian zegoen, 1632ko Batzar Partikularrerako bere ahaldunei eman zien boterean hiribildu noble eta oso leialaren titulua izan zuen; hura ikusita, kongresuko aretoa bertan behera utzi zitzaien, harik eta botere berria lortu zuten arte, halako diktadurarik gabe. Egoera horretan, Hondarribia D erregeak iraun zuen arte. Felipe iv.ak, 1638ko setioa zela eta, oso hiri leial eta oso baliotsuaren tituluak eman zizkion Madrilen 1639ko apirilaren 12an emandako pribilegioaren bidez. Hondarribia lehen erabiltzen zuen noble baten diktaketaren falta sumatu zuen dokumentu horretan, eta bere maiestadeari horrelako omisioa konpontzeko eskatu zion. Erregeak erregu hori onetsi zuen, eta beste zedula bat kaleratu zuen, gortean bertan, 1650eko abenduaren 4an, titulua eta aurrerantzean oso noble, oso leial eta oso hiri baliotsua izendatzeko aginduz. Beste zedula bat, D erregeak libratua. Karlos iv.ak, 1799ko ekainaren 11n, aurreko tituluei beti zintzoa dena eransteko eskatu zion, Frantziako erresuman gertatutakoetan eman zituen zerbitzuak kontuan hartuta."

Lau kuarteletan banatuta dago, eta lehenengo biak Erdi Arokoak dira. Lehena urre-kolorekoa da eta aingeru bat du eskuineko eskuan giltza batekin; bigarrena lehoi harrapariarekin zilarreztatzen da, hirugarrena uhin berdeekin eta azpian balea arpoiarekin; laugarrena uhin berdeekin, eskuineko eskuan ispilua altxatzen duena. Erdian, zilarrezko gaztelua eta bi izar dituen uhinezko armarri urdin bat ikusten da. Muturretan, eremu gorriko ertzak, hamabi bandera eta estandarte zuriekin, artilleriako piezen trofeoak, ponpak, trabukuak, etab. Zirkuluan hiriaren izenburuak eta izenak irakurtzen dira, eta Guadalupeko Ama Birjinaren koroa ikusten da, 1639ko zaindaria eta babeslea.

Zuria, Borgoinako gurutze gorriarekin, eta erdian hiriaren armarria.

Pieza garrantzitsua da Erdi Aroko Gipuzkoako sigilografian. Aurrealdean ontzi arina du, lau tripulatzailerekin, lehen planoan dagoen eta arpoiatuta dagoen balea baten arrantzan. Atzealdean, gaztelu lerden bat edo harresi-ate bat. Aurrealdean Fonte Arrabiaren Sigillum Conslii irakurtzen da; atzealdean irakurketa problematikoagoa da: Frange, le... tege.

AAA