Mendiak

EVEREST

Everesterako lehen euskal espedizioa Gasteizko "Tximist" enpresak babestu zuen. 1974ko otsailaren 13an atera zen Barajasetik (Madril), 4 urtez prestaketan aritu ondoren. Hegazkinez joan ziren: lehenik Madril—Kopenhage, non ekipamendua iritsi zela egiaztatu behar zen; ondoren, N. Delhi—Katmandu. Azken aurrekontua 10 milioi pezeta ingurukoa izan zen, eta Everestera joan zen 23. espedizioa izan zen.

Everesteko gailurra, 8.840 metrokoa, nepaldarrek Sagarmantha eta tibetarrek Chomolumgma deitua, 1953ko maiatzaren 29an konkistatu zuten lehen aldiz E. Hillary zeelandaberritarrak eta Tensing xerpak. Euskal espedizioa 16 gizonek osatzen zuten: Felipe Uriarte, Alfonso Alonso, Juan Ignacio Lorente, Luis M. Saenz de Olazagutia, Francisco Lusarreta, Angel Alexandre Rosen, Juan Carlos Fernández, Luis Ignacio Domingo Uriarte, Julio Villar, Angel Landa, Luis Abalde, Ricardo Gallardo, Juan Cortazar, Angel Lerma, Rodolfo Kirch eta Fernando Larruquert.

Espedizioa Katmandutik Luklara hegazkinez joan zen. Bertan lau egun igaro eta aklimatazioari ekin zioten, inguruko mendietara irteerak eginez. Luklatik Phadingera joan ziren, eta hurrengo egunean Namche Bazar aurkitu zuten, xerpa gehienak bizi diren herria, 3.400 metroko altueran, mendi-hegal aldapatsu batean. Namchetik irtetean Everest ikusi zuten lehen aldiz, Lohotsetik Nupseraino doan gailurraren atzetik. Namchetik Thiamgbochera abiatu eta han 15 egun eman zuten, ondo aklimatatzeko aurrera jarraitu aurretik. Horretarako 5.300 metroko tontorrak igotzera iritsi ziren. Jarrian, Pherichera igo ziren, 4.240 metrora, aklimatatzen jarraitzeko: han astebete igaro zuten. Hurrengo etapa Lobuche izan zen, azken herria Everesterako bidean. Bi eguneko egonaldia egin zuten bertan. Herrixkak bi etxe besterik ez zuen, garai bateko ostatuen modukoak, non xerpak eta espedizio-kideak pilatu egiten ziren.

Martxoaren 25ean, espedizioa, 400 garraiolari eta 100 yakekin, kanpaleku nagusira iritsi zen. Kumbu glaziarraren gainean kanpatu zuten, 5.300 metroko altueran. Orotara, sei kanpaleku antolatu zituzten, 6.100, 6.400, 6.984, 7.600, 7.890 eta 8.530 metroko altueretan mailakatuta. Azkena Felipe Uriartek eta Angel Alexandre Rosenek ezarri zuten, gailurretik 320 metrora, hau da, 8.530 metroko altueran. Han eman zuten gaua, baina hurrengo egunean —maiatzaren 13an— jaitsi behar izan zuten, gailurretik zetorren haize ikaragarriak bidea ixten zielako. Goizeko hamaiketan jaitsi ziren, gailurrerako lau ordu besterik geratzen ez zitzaienean. Oxigenorik eta lo-zakurik gabe, V. kanpalekura iritsi ziren, xerpen lehen laguntza jasotzeko. Lo-zakurik ez zutenez, dendako olanan bilduta igaro zuten gaua, xerpak IV. kanpalekura jaitsiak baitziren. II. kanpalekurainoko jaitsiera beldurgarria izan zen: hiru egun iraun zuen.

Uriartek eta Rosenek beren ekipamendua 8.540 metrotan utzi zuten, egun batzuk geroago bigarren saiakera bat egiteko. Hori horrela,  espedizio-kideek bi kordada osatu zuten, gailurra berriro erasotzeko: batetik, Gallardo eta Abalde eta bestetik Kirch eta Villar.  Bigarren eraso hau 1974ko maiatzaren 25etik 26ra bitartean egin zen. Euskal espedizioak penintsula osoko altuera-errekorra gainditu zuen; eta, ziur aski, iraupen-errekorra 8000 metroko altueran ere bai,  Ricardo Gallardok lau egun eman baitzituen Hego Lepoan.


Jatorrizko testua: Mariano ESTORNÉS LASA

Itzulpena: Elia itzultzaile automatikoa

Itzulpenaren berrikusketa: Alex Vadillo