Pintoreak

Garmendia Goyetche, Pedro

Marrazkilari eta grabatzaile hau Saran (Lapurdi) jaio zen 1890eko otsailaren 15ean; aita nafarra zuen (Orotz-Betelu), eta ama, berriz, lapurtarra. Bilbon hil zen 1945eko azaroaren 29an.

Haren artea zenbait liburutako ilustrazioetan ikus dezakegu, hala nola Oxobi poetaren Alegiak lanean, F. Carpentierren Tales of a basque grand mother liburuan, Blazyren La pelote basque-n, P. Dopen St. Jean de Luz-en, Petit Paris... lanetan eta D'Argainen L'incursión espagnole du 8 Octobre 1811 dans le village de Sare lanean.

1924an, Gure Herria fundazioan, Baionako euskal ikasketen aldizkarian, parte hartu zuen, eta aktiboki jardun zuen lankidetzan argitalpen ohoragarri horrekin zenbait azterketekin eta hainbat ilustraziorekin. Gainera, mugaren bi aldeetako argitalpenetan eta aldizkarietan parte hartu zuen: beste batzuen artean, Bulletin du Musée Basque-n eta Revue Internationale d'Études Basques-en parte hartu zuen. Argitaratu gabeko lan ugari egin zituen horientzat, eta, askotan, lumaz eta akuarelaz egindako marrazkiak eta zurean egindako grabatuak sartzen zituen. 1920an, Hegoaldeko egunkarietan parte hartzen hasi zen.

Edonola ere, baliteke bere lan garrantzitsuena izatea zenbait euskal erakundetan artxibozain, liburuzain edo idazkari gisa egindakoa. Ildo horretatik, hari zor diogu Baionako museoaren eta liburutegiaren ordenazioa eta katalogazioa. Eusko Ikaskuntzako idazkari-kudeatzaile izendatu zuten 1932an; gerra hasi eta geroagora arte jardun zuen lan horretan. Luis Luciano Bonapartek Gipuzkoako Foru Aldundiari utzitako dokumentuen eta paperen katalogoa egin zuen.

Gerra hasi ostean, Lapurdira joan zen, eta bertan egon zen 1937ra arte. Julio Urquijoren eta beste pertsona garrantzitsu batzuen babesari esker itzuli ahal izan zuen, eta D. Teofilo Guiarden laguntzaile bihurtu zen Bilboko udal-artxiboko eta -liburutegiko lanetan. Gerora, hura erretiratu zenean, artxibozain eta liburuzain bihurtu zen. Gainera, Bizkaiko Kultura Batzordeko eta Monumentuen Batzordeko idazkari izan zen.

1944an, Historiaren Errege Akademiako urgazle bihurtu zen.

Bizkaiko Kultura Batzordeak Pedro Garmendiaren idazkiak biltzeko enkargua eman zion Javier de Ybarra y Bergeri, eta 1950ean argitaratu zen La obra de Pedro de Garmendia (Garmendiak hainbat argitalpenekin lankidetzan egindako lanak biltzen ditu), bai eta Índice de escritores vizcaínos antiguos y modernos argitaratu gabeko lana ere. Hona hemen haren beste lanetako batzuk: Les motifs decoratifs dans l'art populaire basque, Philippe Veyrinekin lankidetzan; La croix gammée dans le Pays Basque; Nombres de aves en euskera; Trajes vascos del siglo XVI; Torres de Vizcaya, Ybarrarekin; Noms néo-basques.

GCI

Vieux Basque de la région de Sare (urkolorea, Gure Herria 1925); Jean-Blaise Goyenèche, Major de la Légion des Cohortes (urkolorea, Gure Herria 1925); Alegiak libururako (Jules Moulier, Oxobiren euskal elezaharren liburua, 1926) marrazkiak; Vieux Basques (luma-marrazkia Gure Herria-rako, 1928); ilustrazioak Blazyren La pelote Basque-rako (1929); Le Château de Lohobiague (grabatua zurean Gure Herria-rako, 1929); Une Rue de Lesaca (grabatua zurean Euskal Museoaren aldizkarirako, 1931); Pêcheur de Saint-Jean-de-Luz (grabatua zurean Euskal Museoaren aldizkarirako, 1931); La svastica (testua eta marrazkia); Albokari (grabatua zurean, 1932, Baionako Euskal Museoaren bilduma); Les chapelles de Sare (testua eta marrazkia Euskal Museoaren aldizkarirako, 1937).

GDE