Zerbitzuak

BILBOKO UDALAREN AURREZKI KUTXA ETA BAHITURA (1907-1989)

Bilboko
Udala Fundazioak, Estatuko Gobernuak emandako jarraibideei jarraituz, Bizkaiko hiriburuan Aurrezki Kutxa bat sortzen saiatu zen 1845ean, baina une horretan ez zuen konpromisorik hartu bere babes eta finantzazioan, eta lan hori Bilboko talde garrantzitsu bati eman zion. Kaxa horrek denbora batez funtzionatu zuen, igande goizetan irekiz eta apalenen aurrezkiak jasoz, beti diru-sarrera urriekin. 1857an ateak ireki zituenean, Bilboko Bankuak kutxa hori itxita zuen, eta banku horrek aurrezki-atal bat sartu zuen bere eragiketen artean, familia-ekonomiarik apalenen soberakina jasotzeko.

Kapitalen aberriratzeak, 1898an hondamendi koloniala eragin zuenak, Bizkaiko ekonomia suspertu eta finantza-sare sendoa finkatu zuen. Agian horregatik ez zen beharrezkotzat jo Aurrezki Kutxa bat irekitzea, hiriburuan funtzionatzen zuten bankuek (Banco de Bilbao, Banco de Comercio, Banco de Vizcaya eta Crédito la Unión Minera) beren aurrezki-atala baitzuten. Hala ere, beharrezkotzat jo zen Pietateko mendi bat sortzea eta, XIX. mendearen amaieran, Udalak porrot egin zuen saiakera bat izan zen. Lan faltagatik edo beste edozein arrazoirengatik krisi ekonomiko batean erortzean jendea suntsitu zuten usurbiltzaileen kontra borrokatzeko balio izatea nahi zen. Baina ezer ez zen egin 1905 arte.

Urte horretan, orduko alkate Gregorio de Ibarrechek mozio bat aurkeztu zuen Aurrezki Kutxa eta Pietate Mendia sortzeko (1905-09-19). Batzorde bat sortu zen, eta haren kideen artean Gregorio Balparda zegoen (ikus BALPARDA LAS HERRERIAS, Gregorio de). Proiektu horrekin jarraitu zuen 1905ean alkate izendatu zutenean, eta batzuek kaxaren arima matertzat jotzen dute. Balmasedako abokatua zen Balparda, eta politikari monarkiko nabarmena. Garai hartan langile-klaseak zituen arazoak arintzen lagunduko zuten Caja eta Monte de Piedad bat martxan jartzea proposatu zuen. Arrazoi politikoengatik dimisioa eman zuen Kutxaren sorrerako agindua 1907ko urtarrilaren 15ean iritsi baino lehen, eta, beraz, ezin izan zuen ikusi bere alkatetik erakunde berria.

Kutxa honen bilakaeran funtsezko beste gizon bat Eliseo Migoya Torre (1881-1957) izan zen (ikus, MIGOYA TORRE, Eliseo), joera monarkikoa zuena eta Bilboko Elkarteko kidea. Setioa Kutxako abokatu aholkularia izan zen sortu zenetik, eta gero zuzendaria izan zen; Espainiako Aurrezki Kutxen Konfederazio Ongileko kide eta bultzatzaile izan zen. Erakunde horretan egindako lanagatik Ongintzako Gurutze Handia jaso zuen eta Zorraren eta Klase Pasiboen zuzendari nagusi izatera iritsi zen (1939-1941) Ogasuneko ministro José Larrazekin.