Kontzeptua

La Salle Gipuzkoan

1904-2010

Dakigunez, La Sallek 100 urte bete ditu gure probintzian, Gipuzkoan. Hau gertatzeko baldintza batzuk bete behar izan dira, beraz, zer oinarriren gainean oinarritu den La Salle hainbeste denbora lurralde honetan mantentzeko? Zentro guztiak eta bakoitzaren ezaugarriak ikasi ondoren, alderdi batzuk funtsezkoak izan dira testuinguru horretan: ikastetxearen hasiera emateak eta ixteak, ikasleriaren ezaugarriak, irakasleenak, gurasoen zereginak, garatutako jarduerak, bizitza erlijiosoa, eta abar. Alderdi hauen guztien artean nahiko indarra izan dute hainbeste urte "La Salle eraikina" zutik mantentzeko eta, zergatik ez, etorkizunean mantentzeko.

Anaiak Gipuzkoara iritsi ziren europar prozesu historikoaren ondorioz, noiz Frantziak kongregazio erlijiosoak kanporatu zituen. Garai hartan Frantzian politika laizista eramaten zuen eta zorrotza izan zen heziketan lan egindako kongregazio erlijiosoekin eta hauek aterpea aurkitu zuten mugaren alde honen. 1904 urteari buruz hitz egiten ari gara. Data horretatik Euskal Herrira iristen hasi ziren Anai frantsesak eta hazkunde horren ondorioz Bilbo Barrutia sortu zuten, 1939an.

Egun hartatik zentro batzuk ireki eta beste batzuk itxi zituzten. Baina hau guztia ikusita erantzun batzuk eman nahi dizkiogu historikoa eta heziketa fenomeno horri. Horretarako metafora bat erabiliko dugu: eraikin bat mantentzen duten zutabeak, eta bestalde, adierazpen grafiko bat ere erabiliko dugu: La Salleko Anaien heziketa-lanak dituen bi ardatz. Eraikina mantentzen duten zutabeek hiru izan dira: zentroen agente sustatzaileak, ikasleriaren arrakasta eta irakasleriaren ezaugarriak. Baina eraikin bat ez da zutik mantentzen zutabeek bat-egite-lotura ez badaukate eta hor dago "lasaliano" eraikinaren indarra: bere heziketa-proiektua. Eraikin hau bi ardatz ditu, zeharkatzen direnak: klaserik behartsuenetarako heziketan aritzea eta behar sozialetara, profesionaletara edo hezitzailetara egokitze iraunkorra.

Lehenengo garaian, 1904-1937, "lasaliano-en" gaitasunak Gipuzkoako industrializazio prozesuari lagundu zion. Bigarrenean, 1937-2006, igarotzea izan zen. Igarotze honek tradizio pedagogikoetatik erronka berriei heziketan joan zen batzuetan garaiko diktaketara eta beste batzuetan kalitatearen eskaeretarako. Hau izan zen bigarren ardatza, baina beste bat dago, marjinazioari buruz, herriko klaseen heziketari buruz eta baztertze sozialari buruz Anaiek beti hausnartzen ari dira. Salbuespen batzuk existitzen dira, Donostiako San Bernardo eta La Salle, Irungo San Marcial, eta beste maila batean Zarautzekoa. Hauek elitista samar izan dira, baina orokorrean, herriko klaseei zuzenduta izan dira, hau da, doakoak izaten saiatzen ziren. Beste aldetik, Anaiak gogokoak ziren lekuetara bakarrik joaten ziren