Gerra Zibilak Europako pintura joerekin lotzeko aukera zapuztu zuen. Pintore askok atzerriko bidea hartu behar izan zuten, gerraren ondorioz zuzenean hil ez zirenen kasuan behintzat. Beste asko Frankoren diktaduraren menpe isilik egotera zigortuta zeuden.
Ez zen erraza gerra ondorengo egoera pinturarentzat. Francok inposatu nahi zuen gizarte berrian arte garaikidea ez zen begi onez ikusten, ezta XX. mendearen hasierakoa ere. Arte akademiko atzerakoiak nagusitasuna hartu nahi izan zuen, nahiz eta ekimen batzuen ondorioz ez lortu.
Hain zuzen, gerra ondorengo lehen urtetan, artista eta ekimen pribatu batzuek, artearen egoera bizi berritzeko ahalegina egin zuten, Menchu Gal margolariak, Studio galeria eta Café Suizo eta Asociación Artistica Vizcaina elkarteek adibidez. Goizegi zen horrelako ekimenetarako, baina 50eko hamarkada bukaerako aldaketak finkatzen eta gerrak eta gerra ondorengo urteak eragin zuten geldialdia gainditzen lagundu zuten.
50eko hamarkadaren bukaeran Arantzazuko eliza eraikitzeko proiektuan Euskal Herriko artista berritzaile asko elkartu ziren: Oteiza, Txillida, Basterretxea, Ibarrola, e.a. Hala ere, Nestor Basterretxeak kriptan marraztutako zirriborroak ez zuen denbora asko iraun agintari erlijiosoen aginduz ezabatu arte.
Arantzazuko artisten elkarketa horrek Euskal Eskolen Mugimendua bultzatu zuen, hau da, artistak taldetan antolatzeko eta gizartean eragina izateko bultzada. Gipuzkoako eta Arabako artista askok Parisen egindako egonaldiek informalismoarekin eta Ameriketako Estatu Batuetako abstrakzioarekin harremanetan jarri zituzten: Amable Arias, Jose Antonio Sistiaga, Rafael Ruiz Balerdi, Jose Luis Zumeta, Joaquin Fraile, Juan Mieg eta Carmelo Ortiz de Elgea. Horiekin batera, Bizkaiko eta Nafarroako taldeko kideek figurazioaren bidea gogokoagoa zuten, Estampa Popular mugimenduari lotuta lehenak: Agustin Ibarrola, Dionisio Blanco, Mari Dapena, adibidez, eta pop artearen inguruan zabaltzen ari ziren joaera figuratiboekin besteak: Xabier Morras eta Isabel Bakedano, adibidez.
Hala ere, pinturaren egoera askotarikoa zen Euskal Eskolaren Mugimendutik kanpo. Maria Paz Jimenez, Gonzalo Txillida, Bonifacio Alfonso, Carlos Sanz, Jose Mari Askunze, Julio Martin Caro pintoreek taldeekin harremana izan arren ibilbide independentea jarraitu zuten.
70eko hamarkadak joera figuratiboen nagusitasuna ekarri zuen. AEBetatik eta Ingalaterratik zabaldu zen Pop artearekin batera, Europako beste joera batzuekin bat egin zuen Euskal Herrian eragina izateko. Gure artean gazteagoak ziren artistak mota horretako pinturen interpretazioak egin zituzten: Vicente Ameztoi, Ramon Zuriarrain eta Mari Puri Herrero beste modu batera. Nafarroako taldeak 60ko hamarkadako bukaeran hasitako bideari jarraipena eman zion eta Juan Jose Akerreta eta Pedro Oses moduko pintoreak aipatu behar ditugu.
Hurrengo hamarkada pinturaren nagusitasunaren urteak izan ziren mundu mailako arte merkatuetan, Alemaniako espresionismo berriaren eta Italiako transabangoardiaren itzalean. Jarrera postmodernoek modernitatea zalantzan jarri zuten eta abangoardietako artea modu pertsonalean erabiltzeko aukera zabaldu zen.
Figurazioaren barruan Clara Gangutia, Dario Urzai, Jesus Mari Lazkano, Alfonso Gortazar, Daniel Tamayo eta Alberto Rementeria aipatu ditzakegu garai hartan sona handia hartu baitzuten.
80ko hamarkadan erakunde autonomiko berriak eratu zituzten eta hezkuntza eta zabaltze azpiegitura egituratzen hasi ziren EAEn. Aurreko urtetan gero Fakultatea izan zen Bilboko Arte Ederren Eskola sortzeak bultzada handia eman zien belaunaldi gazteagoei eta 80ko hamarkadaren bukaeran Artelekuren sorrerak Gipuzkoako Aldundiaren babesean eta Eusko Jaurlaritzak Gure Artea sariak antolatzeak pinturaren, eta oro har, artearen suspertzea lortu zuten. Horregatik 90eko hamarkada garai oparoa izan zen pinturarentzat, beste arte guztientzat bezalaxe.
Hala ere, pinturak baliabide autonomo moduan jarraipena izan bazuen ere, beste baliabide batzuekin elkartzeko eta nahasteko joera izan zuen. Beraz, askotan ez da erraza pinturari buruz hitz egitea hemendik aurreko artelan batzuek izendatzeko.