Arkitektura

Artaxoako harresia

Artaxoako harresia "El Cerco" izenarekin ezagutzen da XIV. mendetik gutxienez, eta hobekien kontserbatu den nafar harresi-barrua dela esan dezakegu. Hau horrela izan da Nafarroako Konkistaren garaian leinu beaumondarren kontrolpean egon zelako, eta honek, bere aldetik, ahalbidetu zuen 1512, 1516 eta 1519 urteetan izandako gaztelu eta harresien suntsipenetatik salbu geratzea. Antza denez, XII. mendean sortu zen, 1085 eta 1109 urteen artean, nahiz eta geroago interbentzio sakonak izan zituen, batez ere Karlos III.aren garaian burututako lanetan, 1381an, eta XX. mendean Nafarroako erakundeek bultzatu zuten errestaurazioa. Harresi-barrua, bestalde, Artaxoako hiribilduaren harresi bezala eraiki zuten, nahiz eta herriaren hazkundeak berehala gainditu zuen eremu hura, mendiaren hegoaldeko maldan zehar zabalduz.