Monarkia eta noblezia

Antso Gartzes III.a Nagusia

1035eko urriaren 18an hil zen Antso III.a, haren boterearen goren unean. Bost seme-alaba utzi zituen; horietan zaharrena, Ramiro, Antsa Aibarkoaren seme naturala zen. Munia Gaztelakoarekin izandako ezkontzatik jaio ziren Gartzia, Gonzalo, Fernando eta Ximena. Gartziak, legezko semeetan zaharrena zenez, hartu zituen oinordetzan erresumako lur guztiak Aragoi eta Gaztela izan ezik. Aragoi, konderri izandakoa, erresuma bihurtu zen, eta Ramiro izan zen bertan ondorengo. Gaztelako konderria, Antsoren babesean egondakoa, berriz, Fernandok gobernatzen zuen 1029az geroztik. Gonzaloren esku gelditu ziren Ribargorzako eta Sobrarbeko lurrak, gerora Ramiroren esku geratuko zirenak. Gartziak, beraz, Iruñeko erresumaren ondare-nukleoa jaso zuen, eta Gartzia Antso III.a "Naiarakoa" izenarekin gobernatu zuen.